|
|
by
|
|
Versione ebook di Readme.it powered by Softwarehouse.it Albii Tibulli
Elegiae
LiberPrimus
- I
- Divitiasalius fuluo sibi congerat auro
- et teneatculti iugera multa soli
- quem laboradsiduus uicino terreat hoste
- artiacui somnos classica pulsa fugent:
- me meapaupertas uita traducat inerti
- ummeus adsiduo luceat igne focus.
- ipse seramteneras maturo tempore uites
- usticuset facili grandia poma manu:
- nec Spesdestituat sed frugum semper aceruos
- raebeatet pleno pinguia musta lacu.
- namuenerorseu stipes habet desertus in agris
- euuetus in triuio florida serta lapis:
- etquodcumque mihi pomum nouus educat annus
- ibatumagricolae ponitur ante deo.
- flauaCerestibi sit nostro de rure corona
- piceaquae templi pendeat ante fores;
- pomosisqueruber custos ponatur in hortis
- erreatut saeua falce Priapus aues.
- uos quoquefelicis quondamnunc pauperis agri
- ustodesfertis munera uestraLares.
- tunc uitulainnumeros lustrabat caesa iuuencos:
- uncagna exigui est hostia parua soli.
- agna cadetuobisquam circum rustica pubes
- lamet'io messes et bona uina date.'
- iam mihiiam possim contentus uiuere paruo
- ecsemper longae deditus esse uiae
- sed Canisaestiuos ortus uitare sub umbra
- rborisad riuos praetereuntis aquae.
- nec tameninterdum pudeat tenuisse bidentem
- utstimulo tardos increpuisse boues;
- non agnamuesinu pigeat fetumue capellae
- esertumoblita matre referre domum.
- at uosexiguo pecorifuresque lupique
- arcite:de magno praeda petenda grege.
- hinc egopastoremque meum lustrare quot annis
- tplacidam soleo spargere lacte Palem.
- adsitisdiuineu uos e paupere mensa
- onanec e puris spernite fictilibus.--
- fictiliaantiquus primum sibi fecit agrestis
- oculade facili composuitque luto.--
- non egodiuitias patrum fructusque requiro
- uostulit antiquo condita messis auo:
- parua segessatis est; satis estrequiescere lecto
- ilicet et solito membra leuare toro.
- quam iuuatimmites uentos audire cubantem
- tdominam tenero continuisse sinu
- autgelidas hibernus aquas cum fuderit Auster
- ecurumsomnos imbre iuuante sequi!
- hoc mihicontingat: sit diues iurefurorem
- uimaris et tristes ferre potest pluuias.
- o quantumest auri pereat potiusque smaragdi
- uamfleat ob nostras ulla puella uias.
- te bellaredecet terraMessallamarique
- tdomus hostiles praeferat exuuias:
- me retinentuinctum formosae uincla puellae
- tsedeo duras ianitor ante fores.
- non egolaudari curomea Delia: tecum
- ummodo simquaeso segnis inersque uocer.
- te spectemsuprema mihi cum uenerit hora
- tteneam moriens deficiente manu.
- flebis etarsuro positum meDelialecto
- ristibuset lacrimis oscula mixta dabis.
- flebis: nontua sunt duro praecordia ferro
- inctanec in tenero stat tibi corde silex.
- illo noniuuenis poterit de funere quisquam
- uminanon uirgo sicca referre domum.
- tu manes nelaede meossed parce solutis
- rinibuset tenerisDeliaparce genis.
- intereadum fata sinuntiungamus amores:
- amueniet tenebris Mors adoperta caput;
- iamsubrepet iners aetasnec amare decebit
- icerenec cano blanditias capite.
- nunc leuisest tractanda uenusdum frangere postes
- onpudet et rixas inseruisse iuuat
- hic ego duxmilesque bonus: uossigna tubaeque
- teproculcupidis uulnera ferte uiris
- ferte etopes: ego composito securus aceruo
- itesdespiciam despiciamque famem.
- II
- Adde merumuinoque nouos compesce dolores
- ccupetut fessi lumina uicta sopor:
- neuquisquam multo percussum tempora baccho
- xcitetinfelix dum requiescit amor.
- nam positaest nostrae custodia saeua puellae
- laudituret dura ianua firma sera.
- ianuadifficilis domini te uerberet imber
- eIouis imperio fulmina missa petant.
- ianuaiampateas uni mihi uicta querellis
- eufurtim uerso cardine aperta sones.
- et mala siqua tibi dixit dementia nostra
- gnoscas:capiti sint precor illa meo.
- tememinisse decet quae plurima uoce peregi
- upplicecum posti florida serta darem.
- tu quoquene timide custodesDeliafalle.
- udendumest: fortes adiuuat ipsa Venus.
- illa fauetseu quis iuuenis noua limina temptat
- eureserat fixo dente puella fores:
- illa docetmolli furtim derepere lecto
- llapedem nullo ponere posse sono
- illa uirocoram nutus conferre loquaces
- landaquecompositis abdere uerba notis.
- nec docethoc omnessed quos nec inertia tardat
- ecuetat obscura surgere nocte timor.
- en ego cumtenebris tota uagor anxius urbe
- . . . . . .
- nec sinitoccurrat quisquam qui corpora ferro
- ulneretaut rapta praemia ueste petat.
- quisquisamore tenetureat tutusque sacerque
- ualibet;insidias non timuisse decet.
- non mihipigra nocent hibernae frigora noctis
- onmihi cum multa decidit imber aqua.
- non laborhic laeditreseret modo Delia postes
- tuocet ad digiti me taciturna sonum.
- parciteluminibusseu uir seu femina fiat
- buia:celari uult sua furta Venus.
- neustrepitu terrete pedum neu quaerite nomen
- euprope fulgenti lumina ferte face.
- si quis etimprudens aspexeritocculat ille
- erquedeos omnes se meminisse neget:
- nam fueritquicumque loquaxis sanguine natam
- sVenerem e rapido sentiet esse mari.
- nec tamenhuic credet coniunx tuusut mihi uerax
- ollicitaest magico saga ministerio.
- hanc ego decaelo ducentem sidera uidi
- luminishaec rapidi carmine uertit iter
- haec cantufinditque solum manesque sepulcris
- licitet tepido deuocat ossa rogo:
- iam tenetinfernas magico stridore cateruas
- amiubet aspersas lacte referre pedem.
- cum libethaec tristi depellit nubila caelo:
- umlibetaestiuo conuocat orbe niues.
- sola teneremalas Medeae dicitur herbas
- olaferos Hecatae perdomuisse canes.
- haec mihicomposuit cantusquis fallere posses:
- ercaneter dictis despue carminibus.
- ille nihilpoterit de nobis credere cuiquam
- onsibisi in molli uiderit ipse toro.
- tu tamenabstineas aliis: nam cetera cernet
- mnia:de me uno sentiet ille nihil.
- quidcredam? nempe haec eadem se dixit amores
- antibusaut herbis soluere posse meos
- et melustrauit taediset nocte serena
- onciditad magicos hostia pulla deos.
- non egototus abesset amorsed mutuus esset
- rabamnec te posse carere uelim.
- ferreusille fuit quite cum posset habere
- alueritpraedas stultus et arma sequi.
- ille licetCilicum uictas agat ante cateruas
- onatet in capto Martia castra solo
- totus etargento contextustotus et auro
- nsideatceleri conspiciendus equo;
- ipse bouesmea si tecum modo Delia possim
- ungereet in solito pascere monte pecus
- et te dumliceat teneris retinere lacertis
- olliset inculta sit mihi somnus humo.
- quid Tyriorecubare toro sine amore secundo
- rodestcum fletu nox uigilanda uenit?
- nam nequetunc plumae nec stragula picta soporem
- ecsonitus placidae ducere posset aquae.
- num Venerismagnae uiolaui numina uerbo
- t meanunc poenas impia lingua luit?
- num ferorincestus sedes adiisse deorum
- ertaquede sanctis deripuisse focis?
- non egosimeruidubitem procumbere templis
- tdare sacratis oscula liminibus
- non egotellurem genibus perrepere supplex
- tmiserum sancto tundere poste caput.
- at tuquilaetus rides mala nostracaueto
- oxtibi: non uni saeuiet usque deus.
- uidi egoqui iuuenum miseros lusisset amores
- ostVeneris uinclis subdere colla senem
- et sibiblanditias tremula componere uoce
- tmanibus canas fingere uelle comas:
- stare necante fores puduit caraeue puellae
- ncillammedio detinuisse foro.
- hunc puerhunc iuuenis turba circumterit arta
- espuitin molles et sibi quisque sinus.
- at mihiparceVenus: semper tibi dedita seruit
- ensmea: quid messes uris acerba tuas?
- III
- IbitisAegaeas sine meMessallaper undas
- utinam memores ipse cohorsque mei!
- me tenetignotis aegrum Phaeacia terris:
- bstineasauidas Mors modo nigra manus.
- abstineasMors atraprecor: non hic mihi mater
- uaelegat in maestos ossa perusta sinus
- non sororAssyrios cineri quae dedat odores
- tfleat effusis ante sepulcra comis
- Delia nonusquam quaeme cum mitteret urbe
- iciturante omnes consuluisse deos.
- illa sacraspueri sortes ter sustulit: illi
- ettulite trinis omnia certa puer.
- cunctadabant reditus: tamen est deterrita numquam
- uinfleret nostras respiceretque uias.
- ipse egosolatorcum iam mandata dedissem
- uaerebamtardas anxius usque moras.
- aut ego sumcausatus aues aut omina dira
- aturniuesacram me tenuisse diem.
- o quotiensingressus iter mihi tristia dixi
- ffensumin porta signa dedisse pedem!
- audeatinuito ne quis discedere Amore
- utsciat egressum se prohibente deo.
- quid tuanunc Isis mihiDeliaquid mihi prosunt
- llatua totiens aera repulsa manu
- quiduepiedum sacra colispureque lauari
- ememiniet puro secubuisse toro?
- nuncdeanunc succurre mihi (nam posse mederi
- ictadocet templis multa tabella tuis)
- ut meauotiuas persoluens Delia uoces
- ntesacras lino tecta fores sedeat
- bisque dieresoluta comas tibi dicere laudes
- nsignisturba debeat in Pharia.
- at mihicontingat patrios celebrare Penates
- edderequeantiquo menstrua tura Lari.
- quam beneSaturno uiuebant regepriusquam
- ellusin longas est patefacta uias!
- nondumcaeruleas pinus contempserat undas
- ffusumuentis praebueratque sinum
- nec uagusignotis repetens compendia terris
- resseratexterna nauita merce ratem.
- illo nonualidus subiit iuga tempore taurus
- ondomito frenos ore momordit equus
- non domusulla fores habuitnon fixus in agris
- uiregeret certis finibus arualapis.
- ipsae melladabant quercusultroque ferebant
- buiasecuris ubera lactis oues.
- non aciesnon ira fuitnon bellanec ensem
- mmitisaeuus duxerat arte faber.
- nunc Iouesub domino caedes et uulnera semper
- uncmarenunc leti mille repente uiae.
- parcepater. timidum non me periuria terrent
- ondicta in sanctos impia uerba deos.
- quod sifatales iam nunc expleuimus annos
- aclapis inscriptis stet super ossa notis:
- HIC IACETIMMITI CONSVMPTVS MORTE TIBVLLVS
- ESSALLAMTERRA DVM SEQVITVRQVE MARI.
- sed mequod facilis tenero sum semper Amori
- psaVenus campos ducet in Elysios.
- hic choreaecantusque uigentpassimque uagantes
- ulcesonant tenui gutture carmen aues;
- fert casiamnon culta segestotosque per agros
- loretodoratis terra benigna rosis;
- ac iuuenumseries teneris immixta puellis
- uditet adsidue proelia miscet amor.
- illic estcuicumque rapax Mors uenit amanti
- tgerit insigni myrtea serta coma.
- atscelerata iacet sedes in nocte profunda
- bditaquam circum flumina nigra sonant:
- Tisiphonequeimpexa feros pro crinibus angues
- aeuitet huc illuc impia turba fugit;
- tum nigerin porta serpentum Cerberus ore
- tridetet aeratas excubat ante fores.
- illicIunonem temptare Ixionis ausi
- ersanturceleri noxia membra rota;
- porrectusquenouem Tityos per iugera terrae
- dsiduasatro uiscere pascit aues.
- Tantalusest illicet circum stagna: sed acrem
- amiam poturi deserit unda sitim;
- et DanaiprolesVeneris quod numina laesit
- ncaua Lethaeas dolia portat aquas.
- illic sitquicumque meos uiolauit amores
- ptauitlentas et mihi militias.
- at tu castaprecor maneassanctique pudoris
- dsideatcustos sedula semper anus.
- haec tibifabellas referat positaque lucerna
- educatplena stamina longa colu;
- at circagrauibus pensis adfixa puella
- aulatimsomno fessa remittat opus.
- tunc ueniamsubitonec quisquam nuntiet ante
- eduidear caelo missus adesse tibi.
- tunc mihiqualis eris longos turbata capillos
- buianudatoDeliacurre pede.
- hoc precorhunc illum nobis Aurora nitentem
- uciferumroseis candida portet equis.
- IV
- 'Sicumbrosa tibi contingant tectaPriape
- ecapiti solesne noceantque niues:
- quae tuaformosos cepit sollertia? certe
- ontibi barba nitetnon tibi culta coma est;
- nudus ethibernae producis frigora brumae
- uduset aestiui tempora sicca Canis.'
- sic ego:tum Bacchi respondit rustica proles
- rmatuscurua sic mihi falce deus.
- 'o fuge tetenerae puerorum credere turbae:
- amcausam iusti semper amoris habent.
- hic placetangustis quod equum compescit habenis
- icplacidam niueo pectore pellit aquam;
- hicquiafortis adest audaciacepit: at illi
- irgineusteneras stat pudor ante genas.
- sed ne tecapiantprimo si forte negabit
- aedia;paulatim sub iuga colla dabit.
- longa dieshomini docuit parere leones
- ongadies molli saxa peredit aqua;
- annus inapricis maturat collibus uuas
- nnusagit certa lucida signa uice.
- nec iuraretime: ueneris periuria uenti
- nritaper terras et freta summa ferunt
- gratiamagna Ioui: uetuit Pater ipse ualere
- urassetcupide quidquid ineptus amor:
- perque suasimpune sinit Dictynna sagittas
- dfirmescrines perque Minerua suos.
- at sitardus eris errabis. transiet aetas
- uamcito! non segnis stat remeatque dies.
- quam citopurpureos deperdit terra colores
- uamcito formosas populus alta comas.
- quam iacetinfirmae uenere ubi fata senectae
- uiprior Eleo est carcere missus equus.
- uidi iamiuuenempremeret cum serior aetas
- aerentemstultos praeteriisse dies.
- crudelesdiui! serpens nouus exuit annos:
- ormaenon ullam fata dedere moram.
- solisaeterna est Baccho Phoeboque iuuentas:
- amdecet intonsus crinis utrumque deum.
- tupueroquodcumque tuo temptare libebit
- edas:obsequio plurima uincet amor.
- neu comesire negesquamuis uia longa paretur
- tCanis arenti torreat arua siti
- quamuispraetexens picta ferrugine caelum
- enturamamiciat imbrifer arcus aquamt.
- uel sicaeruleas puppi uolet ire per undas
- pseleuem remo per freta pelle ratem.
- nec tepaeniteat duros subiisse labores
- utopera insuetas atteruisse manus;
- necuelitinsidiis altas si claudere ualles
- umplaceasumeri retia ferre negent.
- si uoletarmaleui temptabis ludere dextra;
- aepedabis nudumuincat ut illelatus.
- tunc tibimitis eritrapias tum cara licebit
- scula:pugnabitsed tibi rapta dabit.
- rapta dabitprimopost adferet ipse roganti
- ostetiam collo se implicuisse uelit.
- heu malenunc artes miseras haec saecula tractant:
- amtener adsueuit munera uelle puer.
- at tuaquiuenerem docuisti uendere primus
- uisquisesinfelix urgeat ossa lapis.
- Pieridaspueridoctos et amate poetas
- ureanec superent munera Pieridas.
- carminepurpurea est Nisi coma: carmina ni sint
- xumero Pelopis non nituisset ebur.
- quemreferent Musaeuiuetdum robora tellus
- umcaelum stellasdum uehet amnis aquas.
- at qui nonaudit Musasqui uendit amorem
- daeaecurrus ille sequatur Opis
- ettercentenas erroribus expleat urbes
- tsecet ad Phrygios uilia membra modos.
- blanditiisuult esse locum Venus ipsa: querellis
- upplicibusmiseris fletibus illa fauet.'
- haec mihiquae canerem Titiodeus edidit ore:
- edTitium coniunx haec meminisse uetat.
- pareat illesuae: uos me celebrate magistrum
- uosmale habet multa callidus arte puer.
- gloriacuique sua est: mequi spernenturamantes
- onsultent:cunctis ianua nostra patet.
- tempuseritcum me Veneris praecepta ferentem
- educatiuuenum sedula turba senem.
- eheu quamMarathus lento me torquet amore!
- eficiuntartesdeficiuntque doli.
- parcepuerquaesone turpis fabula fiam
- ummea ridebunt uana magisteria.
- V
- Asper eramet bene discidium me ferre loquebar:
- tmihi nunc longe gloria fortis abest.
- namque agorut per plana citus sola uerbere turben
- uemceler adsueta uersat ab arte puer.
- ure ferumet torquelibeat ne dicere quicquam
- agnificumpost haec: horrida uerba doma.
- parcetamenper te furtiui foedera lecti
- eruenerem quaeso compositumque caput.
- ille egocum tristi morbo defessa iaceres
- edicor uotis eripuisse meis:
- ipseque tecircum lustraui sulpure puro
- arminecum magico praecinulsset anus;
- ipseprocuraui ne possent saeua nocere
- omniater sancta deueneranda mola;
- ipse egouelatus filo tunicisque solutis
- otanouem Triuiae nocte silente dedi.
- omniapersolui: fruitur nunc alter amore
- tprecibus felix utitur ille meis.
- at mihifelicem uitamsi salua fuisses
- ingebamdemellset renuente deo.
- rura colamfrugumque aderit mea Delia custos
- readum messes sole calente teret
- aut mihiseruabit plenis in lintribus uuas
- ressaqueueloci candida musta pede.
- consuescetnumerare pecus; consuescet amantis
- arrulusin dominae ludere uerna sinu.
- illa deosciet agricolae pro uitibus uuam
- rosegete spicaspro grege ferre dapem.
- illa regatcunctosilli sint omnia curae:
- tiuuet in tota me nihil esse domo.
- huc uenietMessalla meuscui dulcia poma
- eliaselectis detrahat arboribus:
- ettantumuenerata uirumhunc sedula curet
- uicparet atque epulas ipsa ministra gerat.
- haec mihifingebamquae nunc Eurusque Notusque
- actatodoratos uota per Armenios.
- saepe egotemptaui curas depellere uino:
- tdolor in lacrimas uerterat omne merum.
- saepe aliamtenui: sed iam cum gaudia adirem
- dmonuitdominae deseruitque Venus.
- tunc mediscedens deuotum femina dixit
- pudetet narrat scire nefanda meam.
- non facithoc uerbisfacie tenerisque lacertis
- euouetet flauis nostra puella comis.
- talis adHaemonium Nereis Pelea quondam
- ectaest frenato caerula pisce Thetis.
- haecnocuere mihi. quod adest huic diues amator
- enitin exitium callida lena meum.
- sanguineasedat illa dapes atque ore cruento
- ristiacum multo pocula felle bibat:
- hancuolitent animae circum sua fata querentes
- emperet e tectis strix uiolenta canat:
- ipsa famestimulante furens herbasque sepulcris
- uaeratet a saeuis ossa relicta lupis;
- currat etinguinibus nudis ululetque per urbes
- ostagat e triuiis aspera turba canum.
- eueniet;dat signa deus: sunt numina amanti
- aeuitet iniusta lege relicta Venus.
- at tu quamprimum sagae praecepta rapacis
- esere:nam donis uincitur omnis amor.
- pauper eritpraesto tibi semper: pauper adibit
- rimuset in tenero fixus erit latere:
- pauper inangusto fidus comes agmine turbae
- ubicietquemanus efficietque uiam:
- pauper adoccultos furtim deducet amicos
- inclaquede niueo detrahet ipse pede.
- heu canimusfrustra nec uerbis uicta patescit
- anuased plena est percutienda manu.
- at tuquipotior nunc esmea furta timeto:
- ersaturceleri Fors leuis orbe rotae.
- non frustraquidam iam nunc in limine perstat
- edulusac crebro prospicit ac refugit
- et simulattransire domummox deinde recurrit
- oluset ante ipsas exscreat usque fores.
- nescio quidfurtiuus amor parat. utere quaeso
- umlicet: in liquida nam tibi linter aqua
- VI
- Semper utinducar blandos offers mihi uultus
- osttamen es misero tristis et asperAmor.
- quid tibisaeuerei mecum est? an gloria magna est
- nsidiashomini composuisse deum?
- nam mihitenduntur casses: iam Delia furtim
- escioquem tacita callida nocte fovet.
- illa quidemiurata negatsed credere durum est:
- icetiam de me pernegat usque uiro.
- ipse miserdocuiquo posset ludere pacto
- ustodes:heu heu nunc premor arte mea.
- fingeretunc didicit causas ut sola cubaret
- ardinetunc tacito uertere posse fores:
- tunc sucosherbasque dedi quis liuor abiret
- uemfacit impresso mutua dente uenus.
- at tufallacis coniunx incaute puellae
- equoque seruatopeccet ut illa nihil
- neu iuuenescelebret multo sermone caueto
- euecubet laxo pectus aperta sinu
- neu tedecipiat nutudigitoque liquorem
- etrahat et mensae ducat in orbe notas.
- exibit quamsaepetimeseu uisere dicet
- acraBonae maribus non adeunda Deae.
- at mihi sicredasillam sequar unus ad aras:
- uncmihi non oculis sit timuisse meis.
- saepeuelut gemmas eius signumque probarem
- ercausam memini me tetigisse manum:
- saepe merosomnum peperi tibiat ipse bibebam
- obriasupposita pocula uictor aqua.
- non ego telaesi prudens: ignosce fatenti.
- ussitAmor: contra quis ferat arma deos?
- ille egosumnec me iam dicere uera pudebit
- nstabattota cui tua nocte canis.
- quid teneratibi coniuge opus? tua si bona nescis
- eruarefrustra clauis inest foribus.
- te tenetabsentes alios suspirat amores
- tsimulat subito condoluisse caput.
- at mihiseruandam credas: non saeua recuso
- erberadetrecto non ego uincla pedum.
- tum proculabsitisquisquis colit arte capillos
- tfluit effuso cui toga laxa sinu:
- quisquis etoccurretne possit crimen habere
- tetprocul anteaut alia stet procul ante uia.
- sic fieriiubet ipse deussic magna sacerdos
- stmihi diuino uaticinata sono.
- haecubiBellonae motu est agitatanec acrem
- lammamnon amens uerbera torta timet:
- ipsabipenne suos caedit uiolenta lacertos
- anguinequeeffuso spargit inulta deam
- statquelatus praefixa uerustat saucia pectus
- tcanit euentus quos dea magna monet.
- 'parcitequam custodit Amor uiolare puellam
- epigeat magno post didicisse malo.
- attigeritlabentur opesut uulnere nostro
- anguisut hic uentis diripiturque cinis.'
- et tibinescio quas dixitmea Deliapoenas:
- itamen admittassit precor illa leuis.
- non ego tepropter parco tibised tua mater
- emouet atque iras aurea uincit anus.
- haec mihite adducit tenebris multoque timore
- oniungitnostras clam taciturna manus:
- haecforibusque manet noctu me adfixa proculque
- ognoscitstrepitus me ueniente pedum.
- uiue diumihidulcis anus: proprios ego tecum
- itmodo fasannos contribuisse uelim.
- te sempernatamque tuam te propter amabo:
- uidquidagitsanguis est tamen illa tuus.
- sit modocastadocequamuis non uitta ligatos
- mpediatcrines nec stola longa pedes.
- et mihisint durae legeslaudare nec ullam
- ossimego quin oculos appetat illa meos;
- et si quidpeccasse putetducarque capillis
- mmeritopronas proripiarque uias.
- non ego tepulsare uelimseduenerit iste
- ifuroroptarim non habuisse manus.
- nec saeuosis casta metused mente fideli:
- utuusabsenti te mihi seruet amor.
- at quaefida fuit nullipost uicta senecta
- ucitinops tremula stamina torta manu
- firmaqueconductis adnectit licia telis
- ractaquede niueo uellere ducta putat.
- hanc animogaudente uident iuuenumque cateruae
- ommemorantmerito tot mala ferre senem:
- hanc Venusex alto flentem sublimis Olympo
- pectatet infidis quam sit acerba monet.
- haec aliismaledicta cadant: nosDeliaamoris
- xemplumcana simus uterque coma.
- VII
- Hunccecinere diem Parcae fatalia nentes
- taminanon ulli dissoluenda deo:
- hunc foreAquitanas posset qui fundere gentes
- uemtremeret forti milite uictus Atax.
- euenere:nouos pubes Romana triumphos
- iditet euinctos bracchia capta duces:
- at teuictrices laurosMessallagerentem
- ortabatnitidis currus eburnus equis.
- non sine meest tibi partus honos: Tarbella Pyrene
- estiset Oceani litora Santonici
- testis ArarRhodanusque celer magnusque Garunna
- arnutiset flaui caerula lympha Liger.
- an teCydnecanamtacitis qui leniter undis
- aeruleusplacidis per uada serpis aquis
- quantus etaetherio contingens uertice nubes
- rigidusintonsos Taurus alat Cilicas?
- quidreferam ut uolitet crebras intacta per urbes
- lbaPalaestino sancta columba Syro
- utque marisuastum prospectet turribus aequor
- rimaratem uentis credere docta Tyros
- qualis etarentes cum findit Sirius agros
- ertilisaestiua Nilus abundet aqua?
- Nile paterquanam possim te dicere causa
- utquibus in terris occuluisse caput?
- te propternullos tellus tua postulat imbres
- ridanec pluuio supplicat herba Ioui.
- te canitatque suum pubes miratur Osirim
- arbaraMemphiten plangere docta bouem.
- primusaratra manu sollerti fecit Osiris
- tteneram ferro sollicitauit humum
- primusinexpertae commisit semina terrae
- omaquenon notis legit ab arboribus.
- hic docuitteneram palis adiungere uitem
- icuiridem dura caedere falce comam:
- illiiucundos primum matura sapores
- xpressaincultis uua dedit pedibus.
- ille liquordocuit uoces inflectere cantu
- ouitet ad certos nescia membra modos:
- Bacchus etagricolae magno confecta labore
- ectoratristitiae dissoluenda dedit:
- Bacchus etadflictis requiem mortalibus adfert
- ruralicet dura compede pulsa sonent.
- non tibisunt tristes curae nec luctusOsiri
- edchorus et cantus et leuis aptus amor
- sed uariiflores et frons redimita corymbis
- usased ad teneros lutea palla pedes
- et Tyriaeuestes et dulcis tibia cantu
- tleuis occultis conscia cista sacris.
- huc ades etGenium ludis centumque choreis
- oncelebraet multo tempora funde mero:
- illius etnitido stillent unguenta capillo
- tcapite et collo mollia serta gerat.
- sic ueniashodierne: tibi dem turis honores
- ibaet Mopsopio dulcia melle feram.
- at tibisuccrescat proles quae facta parentis
- ugeatet circa stet ueneranda senem.
- nec taceatmonumenta uiaequem Tuscula tellus
- andidaqueantiquo detinet Alba Lare.
- namqueopibus congesta tuis hic glarea dura
- terniturhic apta iungitur arte silex.
- te canetagricolaa magna cum uenerit urbe
- erusinoffensum rettuleritque pedem.
- at tuNatalis multos celebrande per annos
- andidiorsemper candidiorque ueni.
- VIII
- Non egocelari possumquid nutus amantis
- uidueferant miti lenia uerba sono.
- nec mihisunt sortes nec conscia fibra deorum
- raeciniteuentus nec mihi cantus auis:
- ipsa Venusmagico religatum bracchia nodo
- erdocuitmultis non sine uerberibus.
- desinedissimulare: deus crudelius urit
- uosuidet inuitos succubuisse sibi.
- quid tibinunc molles prodest coluisse capillos
- aepequemutatas disposuisse comas
- quid fucosplendente genas ornarequid ungues
- rtificisdocta subsecuisse manu?
- frustra iamuestesfrustra mutantur amictus
- nsaquecompressos colligat arta pedes.
- illaplacetquamuis inculto uenerit ore
- ecnitidum tarda compserit arte caput.
- num tecarminibusnum te pallentibus herbis
- euouittacito tempore noctis anus?
- cantusuicinis fruges traducit ab agris
- antuset iratae detinet anguis iter
- cantus et ecurru Lunam deducere temptat
- tfaceretsi non aera repulsa sonent.
- quid querorheu misero carmen nocuissequid herbas?
- ormanihil magicis utitur auxiliis:
- sed corpustetigisse nocetsed longa dedisse
- sculased femori conseruisse femur.
- nec tudifficilis puero tamen esse memento:
- ersequiturpoenis tristia facta Venus.
- munera neposcas: det munera canus amator
- tfoueat molli frigida membra sinu.
- carior estauro iuueniscui leuia fulgent
- ranec amplexus aspera barba terit.
- huic tucandentes umero suppone lacertos
- tregum magnae despiciantur opes.
- at Venusinueniet puero concumbere furtim
- umtimet et teneros conserit usque sinus
- et dareanhelanti pugnantibus umida linguis
- sculaet in collo figere dente notas.
- non lapishanc gemmaeque iuuantquae frigore sola
- ormiatet nulli sit cupienda uiro.
- heu seroreuocatur amor seroque iuuentas
- umuetus infecit cana senecta caput.
- tum studiumformae est: coma tum mutaturut anno
- issimuletuiridi cortice tincta nucis:
- tollere tumcura est albos a stirpe capillos
- tfaciem dempta pelle referre nouam.
- at tu dumprimi floret tibi temporis aetas
- tere:non tardo labitur illa pede.
- neuMarathum torque: puero quae gloria uicto est?
- nueteres esto durapuellasenes.
- parceprecor tenero: non illi sontica causa est.
- ednimius luto corpora tingit amor.
- uel miserabsenti maestas quam saepe querellas
- onicitet lacrimis omnia plena madent!
- 'quid mespernis?' ait. 'poterat custodia uinci:
- psededit cupidis fallere posse deus.
- nota uenusfurtiua mihi estut lenis agatur
- piritusut nec dent oscula rapta sonum;
- et possummedia quamuis obrepere nocte
- tstrepitu nullo clam reserare fores.
- quidprosunt artesmiserum si spernit amantem
- tfugit ex ipso saeua puella toro?
- uel cumpromittitsubito sed perfida fallit
- stmihi nox multis euigilanda malis.
- dum mihiuenturam fingoquodcumque mouetur
- lliuscredo tunc sonuisse pedes.'
- desistaslacrimarepuer: non frangitur illa
- t tuaiam fletu lumina fessa tument.
- oderuntPholoemoneofastidia diui
- ecprodest sanctis tura dedisse focis.
- hicMarathus quondam miseros ludebat amantes
- esciusultorem post caput esse deum;
- saepe etiamlacrimas fertur risisse dolentis
- tcupidum ficta detinuisse mora:
- nunc omnesodit fastusnunc displicet illi
- uaecumqueopposita est ianua dura sera.
- at te poenamanetni desinis esse superba.
- uamcupies uotis hunc reuocare diem!
- IX
- Quid mihisi fueras miseros laesurus amores
- oederaper diuosclam uiolandadabas?
- a miseretsi quis primo periuria celat
- eratamen tacitis Poena uenit pedibus.
- parcitecaelestes: aequum est impune licere
- uminaformosis laedere uestra semel.
- lucrapetens habili tauros adiungit aratro
- tdurum terrae rusticus urget opus
- lucrapetituras freta per parentia uentis
- ucuntinstabiles sidera certa rates:
- muneribusmeus est captus puer. at deus illa
- ncinerem et liquidas munera uertat aquas.
- iam mihipersoluet poenaspuluisque decorem
- etrahetet uentis horrida facta coma;
- ureturfaciesurentur sole capilli
- eteretinualidos et uia longa pedes.
- admonuiquotiens 'auro ne pollue formam:
- aepesolent auro multa subesse mala.
- diuitiiscaptus si quis uiolauit amorem
- speraqueest illi difficilisque Venus
- ure meumpotius flamma caput et pete ferro
- orpuset intorto uerbere terga seca.
- nec tibicelandi spes sit peccare paranti:
- citdeusoccultos qui uetat esse dolos.
- ipse deustacito permisit +leue+ ministro
- deretut multo libera uerba mero:
- ipse deussomno domitos emittere uocem
- ussitet inuitos facta tegenda loqui.'
- haec egodicebam: nunc me fleuisse loquentem
- uncpudet ad teneros procubuisse pedes.
- tunc mihiiurabas nullo te diuitis auri
- onderenon gemmisuendere uelle fidem
- non tibi sipretium Campania terra daretur
- ontibi si Bacchi cura Falernus ager.
- illiseriperes uerbis mihi sidera caeli
- ucereet pronas fluminis esse uias.
- quin etiamflebas: at non ego fallere doctus
- ergebamumentes credulus usque genas.
- quidfaciamnisi et ipse fores in amore puellae?
- itprecor exemplo sit leuis illa tuo.
- o quotiensuerbis ne quisquam conscius esset
- psecomes multa lumina nocte tuli!
- saepeinsperanti uenit tibi munere nostro
- tlatuit clausas post adoperta fores.
- tum miserinteriistulte confisus amari:
- ampoteram ad laqueos cautior esse tuos.
- quin etiamattonita laudes tibi mente canebam
- t menunc nostri Pieridumque pudet.
- illa uelimrapida Vulcanus carmina flamma
- orreatet liquida deleat amnis aqua.
- tu proculhinc absiscui formam uendere cura est
- tpretium plena grande referre manu.
- at te quipuerum donis corrumpere es ausus
- ideatadsiduis uxor inulta dolis
- et cumfurtiuo iuuenem lassauerit usu
- ecuminterposita languida ueste cubet.
- semper sintexterna tuo uestigia lecto
- tpateat cupidis semper aperta domus:
- nec lasciuasoror dicatur plura bibisse
- oculauel plures emeruisse uiros.
- illam saepeferunt conuiuia ducere baccho
- umrota Luciferi prouocet orta diem:
- illa nullaqueat melius consumere noctem
- utoperum uarias disposuisse uices.
- at tuaperdidicit: nec tustultissimesentis
- umtibi non solita corpus ab arte mouet.
- tune putasillam pro te disponere crines
- uttenues denso pectere dente comas?
- istanepersuadet faciesauroque lacertos
- inciatet Tyrio prodeat apta sinu?
- non tibised iuueni cuidam uult bella uideri
- euoueatpro quo remque domumque tuam.
- nec facithoc uitiosed corpora foeda podagra
- tsenis amplexus culta puella fugit.
- huic tamenaccubuit noster puer: hunc ego credam
- umtrucibus uenerem iungere posse feris.
- blanditiasnemeas aliis tu uendere es ausus
- unealiis demens oscula ferre mea?
- tum flebiscum me uinctum puer alter habebit
- tgeret in regno regna superba tuo.
- at tua tumme poena iuuetVenerique merenti
- ixanotet casus aurea palma meos:
- HANC TIBIFALLACI RESOLVTVS AMORE TIBVLLVS
- EDICATET GRATA SISDEAMENTE ROGAT.
- X
- Quis fuithorrendos primus qui protulit enses?
- uamferus et uere ferreus ille fuit!
- tum caedeshominum generitum proelia nata
- umbreuior dirae mortis aperta uia est.
- an nihilille miser meruitnos ad mala nostra
- ertimusin saeuas quod dedit ille feras?
- diuitis hocuitium est aurinec bella fuerunt
- aginusastabat cum scyphus ante dapes.
- non arcesnon uallus eratsomnumque petebat
- ecurusuarias dux gregis inter oues.
- tunc mihiuita foret uulgi nec tristia nossem
- rmanec audissem corde micante tubam.
- nunc adbella trahoret iam quis forsitan hostis
- aesurain nostro tela gerit latere.
- sed patriiseruate Lares: aluistis et idem
- ursaremuestros cum tener ante pedes.
- neu pudeatprisco uos esse e stipite factos:
- icueteris sedes incoluistis aui.
- tunc meliustenuere fidemcum paupere cultu
- tabatin exigua ligneus aede deus.
- hicplacatus eratseu quis libauerat uuam
- eudederat sanctae spicea serta comae:
- atquealiquis uoti compos liba ipse ferebat
- ostquecomes purum filia parua fauum.
- at nobisaerataLaresdepellite tela
- . . . . . .
- hostiaque eplena rustica porcus hara.
- ancpura cum ueste sequar myrtoque canistra
- uinctagerammyrto uinctus et ipse caput.
- icplaceam uobis: alius sit fortis in armis
- sternat etaduersos Marte fauente duces
- tmihi potanti possit sua dicere facta
- miles et inmensa pingere castra mero.
- uisfuror est atram bellis accersere Mortem?
- imminet ettacito clam uenit illa pede.
- onseges est infranon uinea cultased audax
- Cerberus etStygiae nauita turpis aquae:
- llicpercussisque genis ustoque capillo
- errat adobscuros pallida turba lacus.
- uinpotius laudandus hic est quem prole parata
- occupat inparua pigra senecta casa!
- psesuas sectatur ouesat filius agnos
- et calidamfesso comparat uxor aquam.
- icego simliceatque caput candescere canis
- temporis etprisci facta referre senem.
- ntereapax arua colat. pax candida primum
- duxitaraturos sub iuga curua boues:
- axaluit uites et sucos condidit uuae
- funderet utnato testa paterna merum:
- acebidens uomerque nitentat tristia duri
- militis intenebris occupat arma situs.--
- usticuse lucoque uehitmale sobrius ipse
- uxoremplaustro progeniemque domum.--
- edueneris tunc bella calentscissosque capillos
- feminaperfractas conqueriturque fores;
- letteneras subtusa genas: sed uictor et ipse
- flet sibidementes tam ualuisse manus.
- tlasciuus Amor rixae mala uerba ministrat
- inter etiratum lentus utrumque sedet.
- lapis est ferrumquesuam quicumque puellam
- uerberat: ecaelo deripit ille deos.
- itsatis e membris tenuem rescindere uestem
- sit satisornatus dissoluisse comae
- itlacrimas mouisse satis: quater ille beatus
- quo tenerairato flere puella potest.
- edmanibus qui saeuus eritscutumque sudemque
- is gerat etmiti sit procul a Venere.
- tnobisPax almaueni spicamque teneto
- profluat etpomis candidus ante sinus.
LiberSecundus
- I
- Quisquisadestfaueat: fruges lustramus et agros
- itusut a prisco traditus extat auo.
- Baccheuenidulcisque tuis e cornibus uua
- endeatet spicis tempora cingeCeres.
- luce sacrarequiescat humusrequiescat arator
- tgraue suspenso uomere cesset opus.
- soluiteuincla iugis: nunc ad praesepia debent
- lenacoronato stare boues capite.
- omnia sintoperata deo: non audeat ulla
- anificampensis imposuisse manum.
- uos quoqueabesse procul iubeodiscedat ab aris
- uitulit hesterna gaudia nocte Venus.
- castaplacent superis: pura cum ueste uenite
- tmanibus puris sumite fontis aquam.
- cernitefulgentes ut eat sacer agnus ad aras
- inctaquepost olea candida turba comas.
- di patriipurgarnus agrospurgamus agrestes:
- osmala de nostris pellite limitibus
- neu segeseludat messem fallacibus herbis
- eutimeat celeres tardior agna lupos.
- tuncnitidus plenis confisus rusticus agris
- ngeretardenti grandia ligna foco
- turbaqueuernarumsaturi bona signa coloni
- udetet ex uirgis extruet ante casas.
- euenturaprecor: uiden ut felicibus extis
- ignificetplacidos nuntia fibra deos?
- nunc mihifumosos ueteris proferte Falernos
- onsuliset Chio soluite uincla cado.
- uina diemcelebrent: non festa luce madere
- struborerrantes et male ferre pedes.
- sed 'beneMessallam' sua quisque ad pocula dicat
- omenet absentis singula uerba sonent.
- gentisAquitanae celeber Messalla triumphis
- tmagna intonsis gloria uictor auis
- huc adesaspiraque mihidum carmine nostro
- eddituragricolis gratia caelitibus.
- rura canorurisque deos. his uita magistris
- esueuitquerna pellere glande famem:
- illicompositis primum docuere tigillis
- xiguamuiridi fronde operire domum:
- illi etiamtauros primi docuisse feruntur
- eruitiumet plaustro supposuisse rotam.
- tum uictusabiere feritum consita pomus
- umbibit inriguas fertilis hortus aquas
- aurea tumpressos pedibus dedit uua liquores
- ixtaquesecuro est sobria lympha mero.
- rura feruntmessescalidi cum sideris aestu
- eponitflauas annua terra comas.
- rure leuisuerno flores apis ingerit alueo
- ompleatut dulci sedula melle fauos.
- agricolaadsiduo primum satiatus aratro
- antauitcerto rustica uerba pede
- et saturarenti primum est modulatus auena
- armenut ornatos diceret ante deos
- agricola etminio suffususBaccherubenti
- rimusinexperta duxit ab arte choros.
- huic datusa pleno memorabile munus ouili
- uxpecoris curtas auxerat hircus opes.
- rure pueruerno primum de flore coronam
- ecitet antiquis imposuit Laribus.
- rure etiamteneris curam exhibitura puellis
- ollegerit tergo lucida uellus ouis.
- hinc etfemineus labor esthinc pensa colusque
- ususet adposito pollice uersat opus:
- atquealiqua adsiduae textrix operata mineruae
- antatet a pulso tela sonat latere.
- ipse quoqueinter agros interque armenta Cupido
- atuset indomitas dicitur inter equas.
- illicindocto primum se exercuit arcu:
- imihiquam doctas nunc habet ille manus!
- necpecudesuelut antepetit: fixisse puellas
- estitet audaces perdomuisse uiros.
- hic iuuenidetraxit opeshic dicere iussit
- imenad iratae uerba pudenda senem:
- hoc ducecustodes furtim transgressa iacentes
- diuuenem tenebris sola puella uenit
- et pedibuspraetemptat iter suspensa timore
- xploratcaecas cui manus ante uias.
- a miseriquos hic grauiter deus urget! at ille
- elixcui placidus leniter adflat Amor.
- sancteueni dapibus festissed pone sagittas
- tprocul ardentes hinc precor abde faces.
- uoscelebrem cantate deum pecorique uocate
- oce:palam pecoriclam sibi quisque uocet.
- aut etiamsibi quisque palam: nam rurba iocosa
- bstrepitet Phrygio tibia curua sono.
- ludite: iamNox iungit equoscurrumque sequuntur
- atrislasciuo sidera fulua choro
- postqueuenit tacitus furuis circumdatus alis
- omnuset incerto Somnia nigra pede.
- II
- Dicamusbona uerba: uenit Natalis ad aras:
- uisquisadeslinguauir mulierquefaue.
- urantur piatura focisurantur odores
- uostener e terra diuite mittit Arabs.
- ipse suosClenius adsit uisurus honores
- uidecorent sanctas mollia serta comas.
- illius purodestillent tempora nardo
- tquesatur libo sit madeatque mero
- adnuat etCornutetibiquodcumque rogabis.
- n age(quid cessas? adnuit ille) roga.
- auguroruxoris fidos optabis amores:
- amreor hoc ipsos edidicisse deos.
- nec tibimalueristotum quaecumque per orbem
- ortisarat ualido rusticus arua boue
- nec tibigemmarum quidquid felicibus Indis
- asciturEoi qua maris unda rubet.
- uotacadunt: utinam strepitantibus aduolet alis
- lauaqueconiugio uincula portet Amor
- uinculaquae maneant semper dum tarda senectus
- nducatrugas inficiatque comas.
- haecueniatNatalisauis prolemque ministret
- udatet ante tuos turba nouella pedes.
- III
- Rura meamCornutetenent uillaeque puellam:
- erreusestheu heuquisquis in urbe manet.
- ipsa Venuslatos iam nunc migrauit in agros
- erbaquearatoris rustica discit Amor.
- o egocumaspicerem dominamquam fortiter illic
- ersaremualido pingue bidente solum
- agricolaequemodo curuum sectarer aratrum
- umsubigunt steriles arua serenda boues!
- necquererer quod sol graciles exureret artus
- aederetet teneras pussula rupta manus.
- pauit etAdmeti tauros formosus Apollo
- eccithara intonsae profueruntue comae
- nec potuitcuras sanare salubribus herbis:
- uidquiderat medicae uicerat artis amor.
- ipse deussolitus stabulis expellere uaccas
- .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
- et miscerenouo docuisse coagula lacte
- acteuset mixtis obriguisse liquor.
- tuncfiscella leui detexta est uimine iunci
- araqueper nexus est uia facta sero.
- o quotiensillo uitulum gestante per agros
- icituroccurrens erubuisse soror!
- o quotiensausaecaneret dum ualle sub alta
- umperemugitu carmina docta boues!
- saepe ducestrepidis petiere oracula rebus
- enitet a templis inrita turba domum:
- saepeholrere sacros doluit Latona capillos
- uosadmirata est ipsa nouerca prius.
- quisquisinornatumque caput crinesque solutos
- spiceretPhoebi quaereret ille comam.
- Delos ubinuncPhoebetua estubi Delphica Pytho?
- empeAmor in parua te iubet esse casa.
- felicesolimVeneri cum fertur aperte
- eruireaeternos non puduisse deos.
- fabula nuncille est: sed cui sua cura puella est
- abulasit mauult quam sine amore deus.
- at tuquisquis is escui tristi fronte Cupido
- mperatut nostra sint tua castra domo
- . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
- erreanon uenerem sed praedam saecula laudant:
- praedatamen multis est operata malis.
- raedaferas acies cinxit discordibus armis:
- hinc cruorhinc caedes mors propiorque uenit.
- raedauago iussit geminare pericula ponto
- bellica cumdubiis rostra dedit ratibus.
- raedatorcupit immensos obsidere campos
- ut multainnumera iugera pascat oue:
- uilapis externus curae esturbisque tumultu
- portaturualidis mille columna iugis
- lauditet indomitum moles marelentus ut intra
- neglegathibernas piscis adesse minas.
- tmihi laeta trahant Samiae conuiuia testae
- fictaqueCumana lubrica terra rota.
- euheu diuitibus uideo gaudere puellas:
- iam ueniantpraedaesi Venus optat opes:
- t mealuxuria Nemesis fluat utque per urbem
- incedatdonis conspicienda meis.
- llagerat uestes tenuesquas femina Coa
- texuitauratas disposuitque uias:
- llisint comites fusciquos India torret
- Solis etadmotis inficit ignis equis:
- lliselectos certent praebere colores
- Africapuniceum purpureumque Tyros.
- otaloquor: regnum ipse tenetquem saepe coegit
- barbaragypsatos ferre catasta pedes.
- ttibidura segesNemesim quae abducis ab urbe
- persoluatnulla semina Terra fide.
- t tuBacche teneriucundae consitor uuae
- tu quoquedeuotosBaccherelinque lacus.
- audimpune licet formosas tristibus agris
- abdere: nontanti sunt tua mustapater.
- ualeant frugesne sint modo rure puellae:
- glans alatet prisco more bibantur aquae.
- lansaluit uetereset passim semper amarunt:
- quid nocuitsulcos non habuisse satos?
- uncquibus aspirabat Amorpraebebat aperte
- mitis inumbrosa gaudia ualle Venus.
- ulluserat custosnulla exclusura dolentes
- ianua: sifas estmos precor ille redi.
- .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
- horridauillosa corpora ueste tegant.
- uncsi clausa mea estsi copia rara uidendi
- heumiserumlaxam quid iuuat esse togam?
- ucite:ad imperium dominae sulcabimus agros:
- non ego meuinclis uerberibusque nego.
- IV
- Hic mihiseruitium uideo dominamque paratam:
- ammihilibertas illa paternauale.
- seruitiumsed triste daturteneorque catenis
- tnumquam misero uincla remittit Amor
- et seu quidmerui seu nil peccauimusurit.
- rorioremouesaeua puellafaces.
- o ego nepossim tales sentire dolores
- uammallem in gelidis montibus esse lapis
- stare uelinsanis cautes obnoxia uentis
- aufragaquam uasti tunderet unda maris!
- nunc etamara dies et noctis amarior umbra est:
- mnianam tristi tempora felle madent.
- nec prosuntelegi nec carminis auctor Apollo:
- llacaua pretium flagitat usque manu.
- ite proculMusaesi non prodestis amanti:
- onego uosut sint bella canendacolo
- nec referoSolisque uias et qualisubi orbem
- ompleuituersis Luna recurrit equis.
- ad dominamfaciles aditus per carmina quaero:
- teproculMusaesi nihil ista ualent.
- at mihi percaedem et facinus sunt dona paranda
- eiaceam clausam flebilis ante domum:
- aut rapiamsuspensa sacris insignia fanis:
- edVenus ante alios est uiolanda mihi.
- illa malumfacinus suadet dominamque rapacem
- atmihi: sacrilegas sentiat illa manus.
- o pereatquicumque legit uiridesque smaragdos
- tniueam Tyrio murice tingit ouem.
- additauaritiae causas et Coa puellis
- estiset e Rubro lucida concha mari.
- haec feceremalas: hinc clauim ianua sensit
- tcoepit custos liminis esse canis.
- sed pretiumsi grande ferascustodia uicta est
- ecprohibent claues et canis ipse tacet.
- heuquicumque dedit fomlam caelestis auarae
- ualebonum multis attulit ille malis!
- hinc fletusrixaeque sonanthaec denique causa
- ecitut infamis nunc deus erret Amor.
- at tibiquae pretio uictos excludis amantes
- ripiantpartas uentus et ignis opes:
- quin tuatunc iuuenes spectent incendia laeti
- ecquisquam flammae sedulus addat aquam.
- seu ueniettibi morsnec erit qui lugeat ullus
- ecqui det maestas munus in exsequias.
- at bonaquae nec auara fuitcentum licet annos
- ixeritardentem flebitur ante rogum:
- atquealiquis senior ueteres ueneratus amores
- nnuaconstructo serta dabit tumulo
- et 'bene'discedens dicet 'placideque quiescas
- erraquesecurae sit super ossa leuis.'
- uera quidemmoneosed prosunt quid mihi uera?
- lliusest nobis lege colendus amor.
- quin etiamsedes iubeat si uendere auitas
- tesub imperium sub titulumqueLares.
- quidquidhabet Circequidquid Medea ueneni
- uidquidet herbarum Thessala terra gerit
- et quodubi indomitis gregibus Venus adflat amores
- ippomanescupidae stillat ab inguine equae
- si modo meplacido uideat Nemesis mea uultu
- illealias herbas misceat illabibam.
- V
- Phoebefaue: nouus ingreditur tua templa sacerdos:
- ucage cum cithara carminibusque ueni.
- nunc teuocales impellere pollice chordas
- uncprecor ad laudes flectere uerba meas.
- ipsetriumphali deuinctus tempora lauro
- umcumulant arasad tua sacra ueni.
- sed nitiduspulcherque ueni: nunc indue uestem
- epositamlongas nunc bene pecte comas
- qualem tememorant Saturno rege fugato
- ictorilaudes concinuisse Ioui.
- tu proculeuentura uidestibi deditus augur
- citbene quid fati prouida cantet auis;
- tuque regissortesper te praesentit haruspex
- ubricasignauit cum deus exta notis;
- te duceRomanos numquam frustrata Sibylla
- bditaquae senis fata canit pedibus.
- Phoebesacras Messalinum sine tangere chartas
- atiset ipse precor quid canat illa doce.
- haec deditAeneae sortespostquam ille parentem
- icituret raptos sustinuisse Lares
- nec forecredebat Romamcum maestus ab alto
- lionardentes respiceretque deos.
- (Romulusaeternae nondum formauerat urbis
- oeniaconsorti non habitanda Remo;
- sed tuncpascebant herbosa Palatia uaccae
- tstabant humiles in Iouis arce casae.
- lactemadens illic suberat Pan ilicis umbrae
- tfacta agresti lignea falce Pales
- pendebatqueuagi pastoris in arbore uotum
- arrulasiluestri fistula sacra deo
- fistula cuisemper decrescit harundinis ordo:
- amcalamus cera iungitur usque minor.
- at quaVelabri regio patetire solebat
- xiguuspulsa per uada linter aqua.
- illa saepegregis diti placitura magistro
- diuuenem festa est uecta puella die
- cum quafecundi redierunt munera ruris
- aseuset niueae candidus agnus ouis.)
- 'ImpigerAeneauolitantis frater Amoris
- roicaqui profugis sacra uehis ratibus
- iam tibiLaurentes adsignat Iuppiter agros
- amuocat errantes hospita terra Lares.
- illicsanctus eris cum te ueneranda Numici
- ndadeum caelo miserit indigetem.
- ecce superfessas uolitat Victoria puppes;
- andemad Troianos diua superba uenit.
- ecce mihilucent Rutulis incendia castris:
- amtibi praedicobarbare Turnenecem.
- ante oculosLaurens castrum murusque Lauini est
- lbaqueab Ascanio condita Longa duce.
- te quoqueiam uideoMarti placitura sacerdos
- liaVestales deseruisse focos
- concubitusquetuos furtim uittasque iacentes
- tcupidi ad ripas arma relicta dei.
- carpitenunctauride septem montibus herbas
- umlicet: hic magnae iam locus urbis erit.
- Romatuumnomen terris fatale regendis
- uasua de caelo prospicit arua Ceres
- quaquepatent ortus et qua fluitantibus undis
- olisanhelantes abluit amnis equos.
- Troiaquidem tunc se mirabitur et sibi dicet
- osbene tam longa consuluisse uia.
- uera cano:sic usque sacras innoxia laurus
- escaret aeternum sit mihi uirginitas.'
- haeccecinit uates et te sibiPhoebeuocauit
- actauitfusas et caput ante comas.---
- quidquidAmaltheaquidquid Marpesia dixit
- erophilePhyto Graia quod admonuit
- quaequeAniena sacras Tiburs per flumina sortes
- ortaratsicco pertuleratque sinu---
- haec foredixerunt belli mala signa cometen
- ultusut in terras deplueretque lapis.
- atque tubasatque arma ferunt strepitantia caelo
- uditaet lucos praecinuisse fugam:
- ipsum etiamSolem defectum lumine uidit
- ungerepallentes nubilus annus equos:
- etsimulacra deum lacrimas fudisse tepentes
- ataqueuocales praemonuisse boues.
- haecfuerant olim: sed tu iam mitisApollo
- rodigiaindomitis merge sub aequoribus
- et succensasacris crepitet bene laurea flammis
- minequo felix et sacer annus erit.
- laurus ubibona signa deditgaudete coloni;
- istendetspicis horrea plena Ceres
- oblitus etmusto feriet pede rusticus uuas
- oliadum magni deficiantque lacus:
- ac madidusbaccho sua festa Palilia pastor
- oncinet:a stabulis tunc procul este lupi.
- ille leuisstipulae sollemnis potus aceruos
- ccendetflammas transilietque sacras.
- et fetusmatrona dabitnatusque parenti
- sculacomprensis auribus eripiet
- nectaedebit auum paruo aduigilare nepoti
- albaquecum puero dicere uerba senem.
- tuncoperata deo pubes discumbet in herba
- rborisantiquae qua leuis umbra cadit
- aut e uestesua tendent umbracula sertis
- inctacoronatus stabit et ipse calix.
- at sibiquisque dapes et festas extruet alte
- aespitibusmensas caespitibusque torum.
- ingeret hicpotus iuuenis maledicta puellae
- ostmodoquae uotis inrita facta uelit:
- nam ferusille suae plorabit sobrius idem
- t seiurabit mente fuisse mala.
- pace tuapereant arcus pereantque sagittae
- hoebemodo in terris erret inermis Amor.
- ars bona:sed postquam sumpsit sibi tela Cupido
- euheu quam multis ars dedit ista malum!
- et mihipraecipueiaceo cum saucius annum
- t(faueo morbo cum iuuat ipse dolor)
- usque canoNemesimsine qua uersus mihi nullus
- erbapotest iustos aut reperire pedes.
- at tunamdiuum seruat tutela poetas
- raemoneouati parcepuellasacro
- utMessalinum celebremcum praemia belli
- ntesuos currus oppida uicta feret
- ipse gerenslaurus: lauro deuinctus agmsti
- iles'io' magna uoce 'triumphe' canet.
- tuncMessalla meus pia det spectacula turbae
- tplaudat curru praetereunte pater.
- adnue: sictibi sint intonsiPhoebecapilli
- ictua perpetuo sit tibi casta soror.
- VI
- CastraMacer sequitur: tenero quid fiet Amori?
- itcomes et collo fortiter arma gerat?
- et seulonga uirum terrae uia seu uaga ducent
- equoracum telis ad latus ire uolet?
- urepuerquaesotua qui ferus otia liquit
- tqueiterum erronem sub tua signa uoca.
- quod similitibus parceserit hic quoque miles
- pseleuem galea qui sibi portet aquam.
- castrapetoualeatque Venus ualeantque puellae:
- tmihi sunt uires et mihi laeta tuba est.
- magnaloquorsed magnifice mihi magna locuto
- xcutiuntclausae fortia uerba fores.
- iurauiquotiens rediturum ad limina numquam!
- umbene iurauipes tamen ipse redit.
- acer Amorfractas utinam tua tela sagittas
- ilicetextinctas aspiciamque faces!
- tu miserumtorquestu me mihi dira precari
- ogiset insana mente nefanda loqui.
- iam malafinissem letosed credula uitam
- pesfouet et fore cras semper ait melius.
- spes alitagricolasspes sulcis credit aratis
- eminaquae magno faenore reddat ager:
- haec laqueouolucreshaec captat harundine pisces
- umtenues hamos abdidit ante cibus:
- spes etiamualida solatur compede uinctum:
- rurasonant ferrosed canit inter opus:
- spesfacilem Nemesim spondet mihised negat illa.
- imihine uincasdura puelladeam.
- parceperimmatura tuae precor ossa sororis:
- icbene sub tenera parua quiescat humo.
- illa mihisancta estillius dona sepulcro
- tmadefacta meis serta feram lacrimis
- illius adtumulum fugiam supplexque sedebo
- t meacum muto fata querar cinere.
- non feretusque suum te propter flere clientem:
- lliusut uerbissis mihi lenta ueto
- ne tibineglecti mittant mala somnia manes
- aestaquesopitae stet soror ante torum
- qualis abexcelsa praeceps delapsa fenestra
- enitad infernos sanguinolenta lacus.
- desinonedominae luctus renouentur acerbi:
- onego sum tantiploret ut illa semel.
- neclacrimis oculos digna est foedare loquaces:
- enanocet nobisipsa puella bona est.
- lena necatmiserum Phryne furtimque tabellas
- ccultoportans itque reditque sinu:
- saepeegocum dominae dulces a limine duro
- gnoscouoceshaec negat esse domi:
- saepeubinox mihi promissa estlanguere puellam
- untiataut aliquas extimuisse minas.
- tunc moriorcuristunc mens mihi perdita fingit
- uisuemeam teneatquot teneatue modis:
- tunc tibilenaprecor diras: satis anxia uiuas
- ouerite uotis pars quotacumque deos.
LiberTertius
- I
- MartisRomani festae uenere kalendae
- exoriens nostris hic fuit annus auis -
- et uaganunc certa discurrunt undique pompa
- erqueuias urbis munera perque domos.
- 5
- DicitePieridesquonam donetur honore
- eumeaseu fallorcara Neaera tamen.
- Carmineformosaepretio capiuntur auare:
- audeatut digna estuersibus illa meis.
- Lutea sedniueum inuoluat membrana libellum
- 10
- umexet canas tondeat ante comas
- summaquepraetexat tenuis fastigia chartae
- ndicetut nomen littera facta tuum
- atque intergeminas pingantur cornua frontes:
- icetenim comptum mittere oportet opus.
- 15
- Per uosauctores huius mihi carminisoro
- astaliamqueumbram Pieriosque lacus
- ite domumcultumque illi donate libellum
- icuterit: nullus defluat inde color.
- Illa mihireferetsi nostri mutua cura est
- 20
- nminoran toto pectore deciderim.
- Sed primummeritam larga donate salute
- tquehaec submisso dicite uerba sono:
- "Haectibi uir quondamnunc fratercasta Neaera
- ittitet accipias munera parua rogat
- 25
- teque suisiurat caram magis esse medullis
- iuesibi coniunx siue futura soror;
- sed potiusconiunx: huius spem nominis illi
- uferetextincto pallida Ditis aqua."
- II
- Qui primuscaram iuueni carumque puellae
- ripuitiuuenemferreus ille fuit;
- durus etille fuitqui tantum ferre dolorem
- iuereet erepta coniuge qui potuit.
- 5
- Non egofirmus in hocnon haec patientia nostro
- ngenio:frangit fortia corda dolor;
- nec mihiuera loqui pudor est uitaeque fateri
- otmala perpessaetaedia nata meae.
- Ergo cumtenuem fuero mutatus in umbram
- 10
- andidaqueossa supra nigra fauilla teget
- ante meumueniat longos incompta capillos
- tfleat ante meum maesta Neaera rogum;
- sed ueniatcarae matris comitata dolore:
- aereathaec generomaereat illa uiro.
- 15
- Praefataeante meos manes animamque precatae
- erfusaequepias ante liquore manus
- pars quaesola mei superabit corporisossa
- ncinctaenigra candida ueste legent
- et primumannoso spargent collecta lyaeo
- 20
- oxetiam niueo lacte parent
- post haeccarbaseis umorem tollere uelis
- tquein marmorea ponere sicca domo.
- Illic quasmittit diues Panchaia merces
- oiqueArabesdiues et Assyria
- 25
- et nostrimemores lacrimae fundantur eodem:
- icego componi uersus in ossa uelim.
- Sed tristemmortis demonstret littera causam
- tquehaec in celebri carmina fronte notet:
- LYGDAMVSHIC SITVS EST: DOLOR HVIC ET CVRA NEAERAE
- 30
- ONIVGISEREPTAECAVSA PERIRE FVIT.
- III
- Quidprodest caelum uotis implesseNeaera
- landaquecum multa tura dedisse prece
- non utmarmorei prodirem e limine tecti
- nsignisclara conspicuusque domo
- 5
- aut utmulta mei renouarent iugera tauri
- tmagnas messes terra benigna daret
- sed tecumut longae sociarem gaudia uitae
- nquetuo caderet nostra senecta sinu
- tum cumpermenso defunctus tempore lucis
- 10
- udusLethaea cogerer ire rate?
- Nam grauequid prodest pondus mihi diuitis auri
- ruaquesi findant pinguia mille boues?
- Quiduedomus prodest Phrygiis innixa columnis
- aenaresiue tuissiue Caryste tuis
- 15
- et nemorain domibus sacros imitantia lucos
- urataequetrabes marmoreumque solum?
- Quidue inErythraeo legitur quae litore concha
- inctaqueSidonio murice lana iuuat
- et quaepraeterea populus miratur? In illis
- 20
- nuidiaest: falso plurima uulgus amat.
- Non opibusmentes hominum curaeque leuantur
- ecFortuna sua tempora lege regit.
- Sit mihipaupertas tecum iucundaNeaera:
- tsine te regum munera nulla uolo.
- 25
- O niueamquae te poterit mihi reddere lucem!
- mihifelicem terque quaterque diem!
- At siprodulci reditu quaecumque uouentur
- udiatauersa non meus aure deus
- nec meregna iuuant nec Lydius aurifer amnis
- 30
- ecquas terrarum sustinet orbis opes.
- Haec aliicupiant; liceat mihi paupere cultu
- ecurocara coniuge posse frui.
- Adsis ettimidis faueasSaturniauotis
- tfaueas conchaCypriauecta tua.
- 35
- Aut si fatanegant reditum tristesque sorores
- taminaquae ducunt quaeque futura neunt
- me uocet inuastos amnes nigramque paludem
- iuesin ignaua luridus Orcus aqua.
- IV
- Di melioraferantnec sint mihi somnia uera
- uaetulit hesterna pessima nocte quies.
- Ite proculuani falsique auertite uisus
- esinitein nobis quaerere uelle fidem.
- 5
- Diui ueramonentuenturae nuntia sortis
- eramonent Tuscis exta probata uiris;
- somniafallaci ludunt temeraria nocte
- tpauidas mentes falsa timere iubent;
- et natum incuras hominum genus omina noctis
- 10
- arrepio placant et saliente sale!
- Et tamenutcumque estsiue illi uera moneri
- endacisomno credere siue uolent
- efficiatuanos noctis Lucina timores
- tfrustra inmeritum pertimuisse uelit
- 15
- si mea necturpi mens est obnoxia facto
- eclaesit magnos impia lingua deos.
- Iam Noxaetherium nigris emensa quadrigis
- undumcacruleo lauerat amne rotas
- nec mesopierat menti deus utilis aegrae:
- 20
- omnussollicitas deficit ante domos.
- Tandemcumsummo Phoebus prospexit ab ortu
- ressitlanguentis lumina sera quies.
- Hic iuueniscasta redimitus tempora lauro
- stuisus nostra ponere sede pedem.
- 25
- Non illoquicquam formosius ulla priorum
- etasheroum nec tulit ulla domus.
- Intonsicrines longa ceruice fluebant
- tillabatSyrio myrtea rore coma.
- Candor eratqualem praefert Latonia Luna
- 30
- tcolor in niueo corpore purpureus
- ut iuueniprimum uirgo deducta marito
- nficiturteneras ore rubente genas
- et cumcontexunt amarantis alba puellae
- iliaet autumno candida mala rubent.
- 35
- Imauidebatur talis inludere palla:
- amquehaec in nitido corpore uestis erat.
- Artis opusraraefulgens testudine et auro
- endebatlaeua garrula parte lyra.
- Hanc primumueniens plectro modulatus eburno
- 40
- elicescantus ore sonante dedit;
- sedpostquam fuerant digiti cum uoce locuti
- didithaec dulci tristia uerba modo:
- "Saluecura deum: casto nam rite poetae
- hoebusqueet Bacchus Pieridesque fauent;
- 45
- sed prolesSemelae Bacchus doctaeque sorores
- icerenon norunt quid ferat hora sequens;
- at mihifatorum leges aeuisque futuri
- uenturapater posse uidere dedit;
- quare egoquae dico non fallax accipe uates
- 50
- uodquedeus uero Cynthius ore feram.
- Tantum caratibi quantum nec filia matri
- uantumnec cupido bella puella uiro
- pro quasollicitas caelestia numina uotis
- uaetibi securos non sinit ire dies
- 55
- etcum tefusco Somnus uelauit amictu
- anumnocturnis fallit imaginibus
- carminibuscelebrata tuis formosa Neaera
- lteriusmauultl esse puella uiri
- diuersasquesuas agitat mens impia curas
- 60
- ecgaudet casta nupta Neaera domo.
- A crudelegenus nec fidum femina nomen!
- pereatdidicit fallere si qua uirum!
- Sed flectipoterit: mens est mutabilis illis;
- umodo cum multa bracchia tende fide.
- 65
- Saeuus Amordocuit ualidos temptare labores
- aeuusAmor docuit uerbera posse pati.
- Me quondamAdmeti niueas pauisse iuuencas
- onest in uanum fabula ficta iocum;
- tunc egonec cithara poteram gaudere sonora
- 70
- ecsimiles chordis reddere uoce sonos
- sedperlucenti cantum meditabar auena
- lleego Latonae filius atque Iouis.
- Nescis quidsit amoriuuenissi ferre recusas
- mmitemdominam coniugiumque ferum.
- 75
- Ergo nedubita blandas adhibere querellas:
- incunturmolli pectora dura prece.
- Quod siuera canunt sacris oracula templis
- aecilli nostro nomine dicta refer:
- hoc tibiconigium promittit Delius ipse;
- 80
- elixhocalium desine uelle uirum."
- Dixitetignauus defluxit corpore somnus.
- egone possim tanta uidere mala!
- Nec tibicrediderim uotis contraria uota
- ectantum crimen pectore inesse tuo:
- 85
- nam te necuasti genuerunt aequora ponti
- ecflammam uoluens ore Chimaera fero
- nec canisanguinea redimitus terga caterua
- uitres sunt linguae tergeminumque caput
- Scyllaqueuirgineam canibus succincta figuram
- 90
- ec teconceptam saeua leaena tulit
- barbara necScythiae tellus horrendaue Syrtis
- edculta et duris non habitanda domus
- et longeante alias omnes mitissima mater
- squepater quo non alter amabilior.
- 95
- Haec deusin melius crudelia somnia uertat
- tiubeat tepidos inrita ferre Notos.
- V
- Vos tenetEtruscis manat quae fontibus unda
- ndasub aestiuum non adeunda Canem
- nunc autemsacris Baiarum proxima lymphis
- um sepurpureo uere remittit humus.
- 5
- At mihiPersephone nigram denuntiat horam:
- mmeritoiuueni parce noceredea.
- Non egotemptauit nulli temeranda uirorum
- udaxlaudandae sacra docere deae
- nec meamortiferis infecit pocula sucis
- 10
- exteranec cuiquam trita uenena dedit
- nec nossacrilegos templis admouimus ignes
- eccor sollicitant facta nefanda meum
- nec nosinsanae meditantes iurgia mentis
- mpiain aduersos soluimus ora deos.
- 15
- Et nondumcani nigros laesere capillos
- ecuenit tardo curua senecta pede:
- natalemprimo nostrum uidere parentes
- umcecidit fato consul uterque pari.
- Quidfraudare iuuat uitem crescentibus uuis
- 20
- tmodo nata mala uellere poma manu?
- Parcitepallentes undas quicumque tenetis
- uraquesortiti tertia regna dei.
- Elysiosolim liceat cognoscere campos
- ethaeamqueratem Cimmeriosque lacus
- 25
- cum mearugosa pallebunt ora senecta
- treferam pueris tempora prisca senex.
- Atqueutinam uano nequiquam terrear aestu!
- anguentter quinos sed mea membra dies.
- At uobisTuscae celebrantur numina lymphae
- 30
- tfacilis lenta pellitur unda manu.
- Viuitefelicesmemores et uiuite nostri
- iueerimus seu nos fata fuisse uelint.
- Intereanigras pecudes promittite Diti
- tniuei lactis pocula mixta mero.
- VI
- CandideLiberades - sic sit tibi mystica uitis
- empersic hedera tempora uincta feras -
- aufer etipsemeumpariter medicandedolorem:
- aepetuo cecidit munere uictus amor.
- 5
- Care puermadeant generoso pocula baccho
- tnobis prona funde Falerna manu.
- Ite proculdurum curae genusite labores;
- ulserithic niueis Delius alitibus.
- Vos modoproposito dulces faueatis amici
- 10
- eueneget quisquam me duce se comitem
- aut si quisuini certamen mite recusat
- allateum tecto cara puella dolo.
- Ille facitdites animos deusille ferocem
- ontunditet dominae misit in arbitrium
- 15
- Armeniastigres et fuluas ille leaenas
- icitet indomitis mollia corda dedit.
- Haec Amoret maiora ualet; sed poscite Bacchi
- unera:quem uestrum pocula sicca iuuant?
- Conuenit exaequo nec toruus Liber in illis
- 20
- ui sequique una uina iocosa colunt
- nunc uenitiratus nimium nimiumque seueris:
- uitimet irati numina magnabibat.
- Quales hispoenas qualis quantusque minetur
- admeaematris praeda cruenta docet.
- 25
- Sed procula nobis hic sit timorillaquesi qua est
- uidualeat laesi sentiat ira dei.
- Quid precora demens? Venti temeraria uota
- eriaeet nubes diripienda ferant.
- Quamuisnulla mei superest tibi curaNeaera
- 30
- isfelix et sint candida fata tua.
- At nossecurae reddamus tempora mensae:
- enitpost multos una serena dies.
- Ei mihidifficile est imitari gaudia falsa
- ifficileest tristi fingere mente iocum
- 35
- nec benemendaci risus componitur ore
- ecbene sollicitis ebria uerba sonant.
- Quid querorinfelix? Turpes discedite curae:
- ditLanaeus tristia uerba pater.
- GnosiaTheseae quondam periuria linguae
- 40
- leuistiignoto sola relicta mari:
- sic cecinitpro te doctusMinoiCatullus
- ngratireferens impia facta uiri.
- Vos egonunc moneo: felixquicumque dolore
- lteriusdisces posse cauere tuos.
- 45
- Nec uos autcapiant pendentia bracchia collo
- utfallat blanda sordida lingua fide;
- etsi perquesuos fallax iurauit ocellos
- ononemquesuam perque suam Venerem
- nulla fidesinerit: periuria ridet amantum
- 50
- uppiteret uentos inrita ferre iubet.
- Ergo quidtotiens fallacis uerba puellae
- onqueror?Ite a meseria uerbaprecor.
- Quam uellemtecum longas requiescere noctes
- ttecum longos peruigilare dies
- 55
- perfida necmerito nobis inimica merenti
- erfidasedquamuis perfidacara tamen!
- NaidaBacchus amat: cessaso lente minister?
- emperetannosum Marcia lympha merum.
- Non egosifugit nostrae conuiuia mensae
- 60
- gnotumcupiens uana puella torum
- sollicitusrepetam tota suspiria nocte.
- upueriliquidum fortius adde merum.
- Iam dudumSyrio madefactus tempora nardo
- ebueramsertis implicuisse comas.
- VII
- PanegyricusMessallae
- TeMessallacanamquamquam me cognita uirtus
- terret; utinfirmae nequeant subsistere uires
- incipiamtamenac meritas si carmina laudes
- deficiant- humilis tantis sim conditor actis
- 5
- nec tuapraeter te chartis intexere quisquam
- factaqueatdictis ut non maiora supersint-
- est nobisuoluisse satis; nec munera parua
- respueris:etiam Phoebo gratissima dona
- Cres tulitet cunctis Baccho iucundior hospes
- 10
- Icarusutpuro testantur sidera caelo
- ErigonequeCanisqueneget ne longior aetas;
- quin etiamAlcidesdeus ascensurus Olympum
- laetaMolorcheis posuit uestigia tectis
- paruaquecaelestis placauit micanec illis
- 15
- semperinaurato taurus cadit hostia cornu.
- Hic quoquesit gratus paruus laborut tibi possim
- inde aliosalioque memor componere uersus.
- Alter dicatopus magni mirabile mundi
- qualis inimmenso desederit aere tellus
- 20
- qualis etin curuum pontus confluxerit orbem
- et uaguseterris qua surgere nitituraer
- huic etcontextus passim fluat igneus aether
- pendentiquesuper claudantur ut omnia caelo;
- atquodcumque meae poterunt audere camenae
- 25
- seu tibipar poterunt seuquod spes abnuitultra
- siue minus( certeque canent minus)omne uouemus
- hoc tibinec tanto careat mihi carmine charta.
- Namquamquam antiquae gentis superant tibi laudes
- non tuamaiorum contenta est gloria fama
- 30
- nec quaerisquid quaque index sub imagine dicat
- sed generispriscos contendis uincere honores
- quam tibimaiores maius decus ipse futuris:
- at tua nontitulus capiet sub nomine facta
- aeterno sederunt tibi magna uolumina uersu
- 35
- conuenientquetuas cupidi componere laudes
- undiquequique canent uincto pede quique soluto;
- quispotiuscertamen erit: sim uictor in illis
- ut nostrumtantis inscribam nomen in actis.
- Nam quis temaiora gerit castrisue foroue?
- 40
- Nec tamenhic aut hic tibi laus maiorue minorue
- iusta paripremitur ueluti cum pondere libra
- prona nechac plus parte sedet nec surgit ab illa
- qualisinaequatum si quando onus urget utrimque
- instabilisnatat alterno depressior orbe.
- 45
- Nam seudiuersi fremat inconstantia uulgi
- non aliussedare queat; seu iudicis ira
- sitplacandatuis poterit mitescere uerbis.
- Non Pylosaut Ithace tantos genuisse feruntur
- Nestora uelparuae magnum decus urbis Vlixem
- 50
- uixeritille senex quamuisdum terna per orbem
- saeculafertilibus Titan decurreret horis
- ille perignotas audax errauerit urbes
- qua marisextremis tellus includitur undis:
- namCiconumque manus aduersis reppulit armis
- 55
- nec ualuitlotos coeptos auertere cursus
- cessit etAetnaeae Neptunius incola rupis
- uictaMaroneo foedatus lumina baccho;
- uexit etAeolios placidum per Nerea uentos
- incultosadiit Laestrygonas Antiphatenque
- 60
- nobilisArtacie gelida quos inrigat unda;
- solum necdoctae uerterunt pocula Circes
- quamuisilla foret Solis genusapta uel herbis
- aptaque uelcantu ueteres mutare figuras;
- Cimmerionetiam obscuras accessit ad arces
- 65
- quisnumquam candente dies apparuit ortu
- seu supraterras Phoebus seu curreret infra;
- uidit utinferno Plutonis subdita regno
- magna deumproles leuibus discurreret umbris
- praeteriitquecita Sirenum litora puppi;
- 70
- illum intergeminae nantem confinia mortis
- nec Scyllaesaeuo conterruit impetus ore
- cum canibusrabidas inter fera serperet undas
- necuiolenta suo consumpsit more Charybdis
- uel sisublimis fluctu consurgeret imo
- 75
- uel siinterrupto nudaret gurgite pontum.
- Non uiolatauagi sileantur pascua Solis
- non amor etfecunda Atlantidos arua Calypsus
- finis eterroris miseri Phaeacia tellus.
- Atque haecseu nostras inter sunt cognita terras
- 80
- fabula siuenouum dedit his erroribus orbem
- sit laborilliustua dum facundia maior.
- Iam te nonalius belli tenet aptius artes
- qua deceattutam castris praeducere fossam
- qualiteraduersos hosti defigere ceruos
- 85
- quemuelocum ducto melius sit claudere uallo
- fontis ubidulces erumpat terra liquores
- utfacilisque tuis aditus sit et arduus hosti
- laudis utadsiduo uigeat certamine miles
- quistardamue sudem melius celeremue sagittam
- 90
- iecerit autlento perfregerit obuia pilo
- aut quisequum celeremue arto compescere freno
- possit eteffusas tardo permittere habenas
- inque uicemmodo directo contendere passu
- seu libeatcuruo breuius conuertere gyro
- 95
- quis parmaseu dextra uelit seu laeuatueri
- siue hacsiue illac ueniat grauis impetus hastae
- amplior autsignata cita loca tangere funda.
- Iam simulaudacis uenient certamina Martis
- aduersisqueparent acies concurrere signis
- 100
- tum tibinon desit faciem componere pugnae
- seu sitopus quadratum acies consistat in agmen
- rectus utaequatis decurrat frontibus ordo
- seu libeatduplicem seiunctim cernere martem
- dexter utilaeuum teneat dextrumque sinister
- 105
- milessitque duplex gemini uictoria casus.
- At non perdubias errant mea carmina laudes:
- nam bellisexperta cano. Testis mihi uictae
- fortisIapydiae milestestis quoque fallax
- Pannoniusgelidas passim disiectus in Alpes
- 110
- testisArupinis et pauper natus in aruis
- quem siquis uideat uetus ut non fregerit aetas
- terna minusPyliae miretur saecula famae:
- 112b
- namquesenex longae peragit dum tempora uitae
- centumfecundos Titan renouauerit annos
- ipse tamenuelox celerem super edere corpus
- 115
- audet equumualidisque sedet moderator habenis.
- Te duce nonalias conuersus terga Domator
- liberaRomanae subiecit colla catenae.
- Nec tamenhis contentus eris: maiora peractis
- instantcompertum est ueracibus ut mihi signis
- 120
- quisAmythaonius nequeat certare Melampus.
- Nam modofulgentem Tyrio subtegmine uestem
- induerasoriente die duce fertilis anni
- splendidiorliquidis cum Sol caput extulit undis
- et feradiscordes tenuerunt flamina uenti
- 125
- curua necadsuetos egerunt flumina cursus
- quinrapidum placidis etiam mare constitit undis
- ulla necaerias uolucris perlabitur auras
- necquadrupes densas depascitur aspera siluas
- quinlargita tuis sunt muta silentia uotis.
- 130
- Iuppiteripse leui uectus per inania curru
- adfuit etcaelo uicinum liquit Olympum
- intentaquetuis precibus se praebuit aure
- cunctaqueueraci capite adnuit: additus aris
- laetioreluxit structos super ignis aceruos.
- 135
- Quinhortante deo magnis insistere rebus
- incipe; nonidem tibi sint aliisque triumphi:
- non teuicino remorabitur obuia marte
- Gallia neclatis audax Hispania terris
- nec feraTheraeo tellus obsessa colono
- 140
- nec qua uelNilus uel regia lympha Choaspes
- profluitaut rapidusCyri dementiaGyndes
- aretAraccaeis aut unda Oroatia campis
- nec quaregna uago Tomyris finiuit Araxe
- impia necsaeuis celebrans conuiuia mensis
- 145
- ultimauicinus Phoebo tenet arua Padaeus
- quaqueHebrus Tanaisque Getas rigat atque Magynos.
- Quid moror?Oceanus ponto qua continet orbem
- nulla tibiaduersis regio sese offeret armis.
- Te manetinuictus Romano marte Britannus
- 150
- tequeinteriecto mundi pars altera sole.
- Namcircumfuso consistit in aere tellus
- et quinquein partes toto disponitur orbe.
- Atque duaegelido uastantur frigore semper:
- illic etdensa tellus absconditur umbra
- 155
- et nullaincepto perlabitur unda liquore
- sed duratariget densam in glaciemque niuemque
- quippe ubinon umquam Titan super egerit ortus.
- At mediaest Phoebi semper subiecta calori
- seu propiorterris aestiuum fertur in orbem
- 160
- seu celerhibernas properat decurrere luces;
- non igiturpresso tellus exsurgit aratro
- nec frugemsegetes praebent neque pabula terrae;
- non illiccolit arua deusBacchusue Ceresue
- nulla necexustas habitant animalia partes.
- 165
- Fertilishanc inter posita est interque rigentes
- nostraqueet huic aduersa solo pars altera nostro
- quassimilis utrimque tenens uicinia caeli
- temperatalter et alterius uires necat aer;
- hincplacidus nobis per tempora uertitur annus
- 170
- hinc etcolla iugo didicit submittere taurus
- et lentaexcelsos uitis conscendere ramos
- tondeturqueseges maturos annua partus
- et ferrotelluspontus confinditur aere
- quin etiamstructis exsurgunt oppida muris.
- 175
- Ergo ubiper claros ierint tua facta triumphos
- solusutroque idem diceris magnus in orbe.
- Non ego sumsatis ad tantae praeconia laudis
- ipse mihinon si praescribat carmina Phoebus.
- Est tibiqui possit magnis se accingere rebus
- 180
- Valgius:aeterno propior non alter Homero.
- Languidanon noster peragit labor otiaquamuis
- Fortunautmos est illime aduersa fatiget.
- Nam mihicum magnis opibus domus alta niteret
- cui fuerantflaui ditantes ordine sulci
- 185
- horreafecundas ad deficientia messis
- cuiquepecus denso pascebant agmine colles
- et dominosatis et nimium furique lupoque
- nuncdesiderium superest: nam cura nouatur
- cum memorante actos semper dolor admonet annos.
- 190
- Sed licetasperiora cadant spolierque relictis
- non tedeficient nostrae memorare camenae.
- Nec solumtibi Pierii tribuentur honores:
- pro te uelrapidas ausim maris ire per undas
- aduersishiberna licet tumeant freta uentis
- 195
- pro te ueldensis solus subsistere turmis
- uel paruumAetnaeae corpus committere flammae.
- Sumquodcumquetuum est. Nostri si paruula cura
- sit tibiquanta libetsi sit modonon mihi regna
- Lydianonmagni potior sit fama Gylippi
- 200
- posseMeleteas nec mallem uincere chartas.
- Quod tibisi uersus nostertotusue minusue
- uel benesit notussummo uel inerret in ore
- nulla mihistatuunt finem te fata canendi.
- Quin etiammea tunc tumulus cum texerit ossa
- 205
- seu maturadies celerem properat mihi mortem
- longa manetseu uitatamenmutata figura
- seu mefinget equum rigidos percurrere campos
- doctum seutardi pecoris sim gloria taurus
- siue egoper liquidum uolucris uehar aera pennis
- 210
- quandocumquehominem me longa receperit aetas
- inceptis dete subtexam carmina chartis.
DeSulpici Incerti Auctoris Elegiae - VIII
- Sulpiciaest tibi culta tuisMars magnekalendis;
- pectatume caelosi sapisipse ueni;
- hoc Venusignoscet; at tuuiolentecaueto
- etibi miranti turpiter arma cadant:
- 5
- illius exoculiscum uult exurere diuos
- ccenditgeminas lampadas acer Amor.
- Illamquidquid agitquoquo uestigia mouit
- omponitfurtim subsequiturque Decor;
- seu soluitcrinesfusis decet esse capillis:
- 10
- eucompositcomptis est ueneranda comis.
- VritseuTyria uoluit procedere palla:
- ritseu niuea candida ueste uenit.
- Talis inaeterno felix Vertumnus Olympo
- illehabet ornatusmille decenter habet.
- 15
- Solapuellarum digna est cui mollia caris
- elleradet sucis bis madefacta Tyros
- possideatquemetit quidquid bene olentibus aruis
- ultorodoratae diues Arabs segetis
- etquascumque niger rubro de litore gemmas
- 20
- roximusEois colligit Indus aquis.
- Hanc uosPieridesfestis cantate kalendis
- ttestudinea Phoebe superbe lyra.
- Hocsollemne sacrum multos haec sumet in annos:
- igniorest uestro nulla puella choro.
- IX
- Parce meoiuueniseu quis bona pascua campi
- eucolis umbrosi deuia montis aper
- neu tibisit duros acuisse in proelia dentes;
- ncolumemcustos hunc mihi seruet Amor.
- 5
- Sed proculabducit uenandi Delia cura:
- pereant siluae deficiantque canes!
- Quis furorestquae mensdensos indagine colles
- laudentemteneras laedere uelle manus?
- Quidueiuuat furtim latebras intrare ferarum
- 10
- andidaquehamatis crura notare rubis?
- Sed tamenut tecum liceatCerintheuagari
- psaego per montes retia torta feram
- ipsa egouelocis quaeram uestigia cerui
- tdemam celeri ferrea uincla cani.
- 15
- Tunc mihitunc placeant siluaesilux meatecum
- rguarante ipsas concubuisse plagas:
- tunc ueniatlicet ad cassesinlaesus abibit
- eueneris cupidae gaudia turbetaper.
- Nunc sineme sit nulla Venussed lege Dianae
- 20
- astepuercasta retia tange manu:
- etquaecumque meo furtim subrepit amori
- ncidatin saeuas diripienda feras.
- At tuuenandi studium concede parenti
- tceler in nostros ipse recurre sinus.
- X
- Huc ades ettenerae morbos expelle puellae
- ucadesintonsa Phoebe superbe coma;
- crede mihiproperanec te iamPhoebepigebit
- ormosaemedicas applicuisse manus.
- 5
- Effice nemacies pallentes occupet artus
- eunotet informis candida membra color
- etquodcumque mali est et quidquid triste timemus
- npelagus rapidis euehat amnis aquis.
- Sancteuenitecumque ferasquicumque sapores
- 10
- uicumqueet cantus corpora fessa leuant;
- neu iuuenemtorquemetuit qui fata puellae
- otaquepro domina uix numeranda facit;
- interdumuouetinterdumquod langueat illa
- icitin aeternos aspera uerba deos.
- 15
- Pone metumCerinthe: deus non laedit amantes;
- umodo semper ama: salua puella tibi est;
- 21
- nil opusest fletu: lacrimis erit aptius uti
- 22
- iquando fuerit tristior illa tibi.
- 17
- At nunctota tua estte solum candida secum
- ogitatet frustra credula turba sedet.
- Phoebefaue: laus magna tibi tribuetur in uno
- 20
- orporeseruato restituisse duos.
- 23
- Iamceleberiam laetus eriscum debita reddet
- ertatimsanctis laetus uterque focis;
- 25
- tunc tefelicem dicet pia turba deorum
- ptabuntartes et sibi quisque tuas.
- XI
- Qui mihiteCerinthedies dedithic mihi sanctus
- tqueinter festos semper habendus erit:
- te nascentenouum Parcae cecinere puellis
- eruitiumet dederunt regna superba tibi.
- 5
- Vror egoante alias: iuuat hocCerinthequod uror
- itibi de nobis mutuus ignis adest;
- mutuusadsit amorper te dulcissima furta
- erquetuos oculos per Geniumque rogo.
- Mane Genicape tura libens uotisque faueto
- 10
- imodocum de me cogitatille calet.
- Quod siforte alios iam nunc suspiret amores
- uncprecor infidossancterelinque focos.
- Nec tu sisiniustaVenus: uel seruiat aeque
- inctusuterque tibi uel mea uincla leua;
- 15
- sed potiusualida teneamur uterque catena
- ullaqueat posthac quam soluisse dies.
- Optat idemiuuenis quod nossed tectius optat:
- ampudet haec illum dicere uerba palam.
- At tuNatalisquoniam deus omnia sentis
- 20
- dnue:quid refertclamne palamne roget?
- XII
- NatalisIunosanctos cape turis aceruos
- uostibi dat tenera docta puella manu;
- tota tibiest hodietibi se laetissima compsit
- taretut ante tuos conspicienda focos.
- 5
- Illa quidemornandi causas tibidiuarelegat;
- sttamenocculte cui placuisse uelit.
- At tusanctafaueneu quis diuellat amantes
- ediuueniquaesomutua uincla para.
- Sic benecompones: ullae non ille puellae
- 10
- eruireaut cuiquam dignior illa uiro.
- Nec possitcupidos uigilans deprendere custos
- allendiqueuias mille ministret Amor.
- Adnuepurpureaque ueni perlucida palla:
- ertibi fit liboterdea castamero;
- 15
- praecipitet natae mater studiosaquod optat:
- llaaliud tacita iam sua mente rogat;
- uriturutceleres urunt altaria flammae
- ecliceat quamuissana fuisse uelit.
- Sis iuuenigrata acueniet cum proximus annus
- 20
- icidem uotis iam uetus exstet amor.
SulpiciaeElegidia - XIII
- Tandemuenit amorqualem texisse pudori
- uamnudasse alicui sit mihi fama magis.
- Exoratameis illum Cytherea Camenis
- ttulitin nostrum deposuitque sinum.
- 5
- Exsoluitpromissa Venus: mea gaudia narret
- icetursi quis non habuisse sua.
- Non egosignatis quicquam mandare tabellis
- elegat id nemo quam meus anteuelim
- sedpeccasse iuuatuultus componere famae
- 10
- aedet:cum digno digna fuisse ferar.
- XIV
- Inuisusnatalis adestqui rure molesto
- tsine Cerintho tristis agendus erit.
- Dulciusurbe quid est? An uilla sit apta puellae
- tqueArretino frigidus amnis agro?
- 5
- IamnimiumMessalla mei studiosequiescas;
- ontempestiuae saepepropinqueuiae.
- Hic animumsensusque meos abducta relinquo
- rbitrioquamuis non sinis essemeo.
- XV
- Scis iterex animo sublatum triste puellae?
- ataliRomae iam licet esse tuo.
- Omnibusille dies nobis natalis agatur
- uinec opinanti nunc tibi forte uenit.
- XVI
- Gratum estsecurus multum quod iam tibi de me
- ermittissubito ne male inepta cadam.
- Sit tibicura togae potior pressumque quasillo
- cortumquam Serui filia Sulpicia:
- 5
- sollicitisunt pro nobisquibus illa dolori est
- ne cedamignoto maxima causa toro.
- XVII
- Estne tibiCerinthetuae pia cura puellae
- uodmea nunc uexat corpora fessa calor?
- A ego nonaliter tristes euincere morbos
- ptarimquam te si quoque uelle putem.
- 5
- At mihiquid prosit morbos euinceresi tu
- ostrapotes lento pectore ferre mala?
- XVIII
- Ne tibisimmea luxaeque iam feruida cura
- cuideor paucos ante fuisse dies
- si quicquamtota commisi stulta iuuenta
- uiusme fatear paenituisse magis
- 5
- hesternaquam te solum quod nocte reliqui
- rdoremcupiens dissimulare meum.
IncertiAuctoris - XIX
- Nulla tuumnobis subducet femina lectum:
- ocprimum iuncta est foedere nostra uenus.
- Tu mihisola placesnec iam te praeter in urbe
- ormosaest oculis ulla puella meis.
- 5
- Atqueutinam posses uni mihi bella uideri!
- ispliceasaliis: sic ego tutus ero.
- Nil opusinuidia estprocul absit gloria uulgi:
- uisapitin tacito gaudeat ille sinu.
- Sic egosecretis possum bene uiuere siluis
- 10
- uanulla humano sit uia trita pede.
- Tu mihicurarum requiestu nocte uel atra
- umenet in solis tu mihi turba locis.
- Nunc licete caelo mittatur amica Tibullo
- itteturfrustra deficietque Venus;
- 15
- hoc tibisancta tuae Iunonis numina iuro
- uaesola ante alios est mihi magna deos.
- Quid faciodemens? Heu! heu! mea pignora cedo;
- urauistulte: proderat iste timor.
- Nunc tufortis erisnunc tu me audacius ures:
- 20
- ocpeperit misero garrula lingua malum.
- Iam faciamquodcumque uolestuus usque manebo
- ecfugiam notae seruitium dominae
- sed Venerissanctae considam uinctus ad aras:
- aecnotat iniustos supplicibusque fauet.
- XX
- Rumor aitcrebro nostram peccare puellam
- uncego me surdis auribus esse uelim.
- Crimina nonhaec sunt nostro sine facta dolore:
- uidmiserum torquesrumor acerbe? Tace.
- DomitiMarsi
- Te quoqueVergilio comitem non aequaTibulle
- orsiuvenem campos misit ad Elysios
- ne foretaut elegis molles qui fleret amores
- utcaneret forti regia bella pede.