|
| Atto 1Scena 1 | Charinvs
|
|
| Duasres simul nunc agere decretumst mihi: |
| etargumentum et meos amores eloquar. |
| nonego item facio ut alios in comoediis |
| <vi>vidi amoris facerequi aut nocti aut die |
5 | autsoli aut lunae miserias narrant suas: |
| quospol ego credo humanas querimonias |
| nontanti facerequid velint quid non velint; |
| vobisnarrabo potius meas nunc miserias. |
| graecehaec vocatur Emporos Philemonis |
10 | eademLatine Mercator Macci Titi. |
| paterad mercatum hinc me meus misit Rhodum; |
| bienniumiam factum estpostquam abii domo. |
| ibiamare occepi forma eximia mulierem. |
| sedea ut sim implicitus dicamsi operaest auribus |
15 | atqueadvortendum ad animum adest benignitas. |
| ethoc parum hercle more amatorum institi: |
| permea per conatus sum uos sumque inde exilico. |
| namamorem haec cuncta vitia sectari solent |
| curaaegritudo nimiaque elegantia |
20 | [haecnon modo illum qui amatsed quemque attigit |
| magnoatque solido multat infortunio |
| necpol profecto quisquam sine grandi malo |
| praequamres patitur studuit elegantiae. |
| sedamori accedunt etiam haecquae dixi minus: |
25 | insomniaaerumnaerrorterror et fuga |
| ineptiastultitiaque adeo et temeritas |
| incogitantiaexcorsimmodestia |
| petulantiaet cupiditasmalevolentia |
| inertiaaviditasdesidiainiuria |
30 | inopiacontumelia et dispendium] |
| multiloquium:parumloquium hoc ideo fit quia |
| quaenihil attingunt ad rem nec sunt usui |
| tamamator profert saepe advorso tempore; |
| hocpauciloquium rursum idcirco praedico |
35 | quianullus umquam amator adeost callide |
| facundusquae in rem sint suam ut possit loqui. |
| nuncvos mi irasci ob multiloquium non decet: |
| eodemquo amorem Venus mi hoc legavit die. |
| illucrevorti certumstconata eloquar. |
40 | principio<ut ex> ephebis aetate exii |
| atqueanimus studio amotus puerilist meus |
| amarevalide coepi hinc meretricem: ilico |
| resexulatum ad illam clam abibat patris. |
| lenoimportunusdominus eius mulieris |
45 | visumma ut quicque poterat rapiebat domum. |
| obiurigarepater haec noctes et dies |
| perfidiaminiustitiam lenonum expromere; |
| lacerarivalide suam remillius augerier. |
| summohaec clamore; interdum mussans conloqui: |
50 | abnuerenegitare adeo me natum suom. |
| conclamitaretota urbe et praedicere |
| omnestenerent mutuitanti credere. |
| amoremmultos inlexe in dispendium: |
| intemperantemnon modestuminiurium |
55 | trahereexhaurire me quod quirem ab se domo; |
| rationepessuma a me ea quae ipsus optuma |
| omnislabores invenisset perferens |
| inamoribus diffunditari ac didier. |
| conviciumtot me annos iam se pascere; |
60 | quodnisi puderetne luberet vivere. |
| seseextemplo ex ephebis postquam excesserit |
| nonut egoamori neque desidiae in otio |
| operamdedisseneque potestatem sibi |
| fuisse;adeo arte cohibitum esse <se> a patre: |
65 | multoopere immundo rustico se exercitum |
| nequenisi quinto anno quoque positum visere |
| urbematque extemplo indeut spectavisset peplum |
| rusrusum confestim exigi solitum a patre. |
| ibimulto primum sese familiarium |
70 | laboravissequom haec pater sibi diceret: |
| 'tibiarastibi occastibi seristibi idem metis |
| tibidenique iste pariet laetitiam labos.' |
| postquamrecesset vita patrio corpore |
| agrumse vendidisse atque ea pecunia |
75 | navemmetretas quae trecentas tolleret |
| parasseatque ea se mercis mercatum undique |
| adeodumquae tum haberetpeperisset bona; |
| meidem deceresi ut deceret me forem. |
80 | egome ubi invisum meo patri esse intellego |
80 | atqueodio me esse quoi placere aequom fuit |
| amensamansque ut animum offirmo meum |
| dicoesse iturum me mercatumsi velit: |
| amoremmissum facere medum illi obsequar. |
85 | agitgratias mi atque ingenium adlaudat meum; |
85 | sedmea promissa non neglexit persequi. |
| aedificatnavem cercurum et mercis emit |
| paratanavi imponitpraeterea mihi |
| talentumargenti ipsus sua adnumerat manu; |
90 | servomuna mittitqui olim puero parvolo |
90 | mihipaedagogus fueratquasi uti mihi foret |
| custos.his sic confectis navem solvimus. |
| Rhodumvenimusubi quas merces vexeram |
| omnisut volui vendidi ex sententia. |
95 | lucrumingens facio praeterquam mihi meus pater |
95 | deditaestimatas merces: ita peculium |
| conficiogrande. sed dum in portu illi ambulo |
| hospesme quidam adgnovitad cenam vocat. |
| veniodecumbo acceptus hilare atque ampliter. |
100 | discubitumnoctu ut imusecce ad me advenit |
100 | mulierqua mulier alia nullast pulchrior; |
| eanocte mecum illa hospitis iussu fuit. |
| vosmetvidete quam mihi valde placuerit: |
| postridiehospitem adeooro ut vendat mihi |
105 | dicoeius pro meritis gratum me et munem fore. |
105 | quidverbis opus est? emiatque advexi heri. |
| eamme advexisse nolo resciscat pater. |
| modoeam reliqui ad portum in navi et servolum. |
| sedquid currentem servom a portu conspicor |
110 | quemnavi abire vetui? timeo quid siet. |
|
|
| Atto 1Scena 2 | Acanthio |
|
| Exsummis opibus viribusque usque experirenitere |
| erusut minor opera tua servetur: agedumAcanthio |
| abigeabs te lassitudinemcave pigritiae praeverteris. |
| simulenicat suspiritus (vix suffero hercle anhelitum) |
115 | simulautem plenis semitis qui adversum eunt: aspellito |
| detrudedeturba in viam. haec disciplina hic pessumast: |
| currentiproperanti haud quisquam dignum habet decedere. |
| itatres simitu res agendae suntquando unam occeperis: |
| etcurrendum et pugnandum et autem iurigandum est in via. |
| Char. |
120 | Quidilluc est quod ille tam expedite exquirit cursuram sibi? |
| curaestnegoti quid sit aut quid nuntiet. Acan. Nugasago. |
| quamrestitotam maxime res in periclo vortitur. |
| Char. |
| Malinescio quid nuntiat. Acan. Genua hunccursorem deserunt; |
| periiseditionem facit lienoccupat praecordia |
125 | periianimam nequeo verterenimis nihili tibicen siem. |
| [ Char. Attu edepol sume laciniam atque absterge sudorem tibi.] |
| numquamedepol omnes balineae mi hanc lassitudinem eximent. |
| dominan foris dicam esse erum Charinum? Char. Egoanimi pendeo. |
| quidillud sit negoti lubet scireex hoc metu ut eximar. |
| Acan. |
130 | Atetiam asto? at etiam cesso foribus facere hisce assulas? |
| aperitealiquis. ubi Charinus est erus? domin est an foris? |
| numquisquam adire ad ostium dignum arbitratur? Char. Ecceme |
| Acanthioquem quaeris. Acan. Nusquamst disciplinaignavior. |
| Char. |
| Quaete malae res agitant? Acan. Multaeereteatque me. |
| Char. |
135 | Quidest negoti? Acan. Periimus. |
| Char. |
| Principium<id> inimicis dato. |
| Acan. |
| Attibi sortito id optigit. |
| Char. |
| Loquereid negoti quidquid est. Acan. Placidevoloadquiescere. |
| tuacausa rupi ramitesiam dudum sputo sanguinem. |
| Char. |
| Resinamex melle Aegyptiam voratosalvom feceris. |
| Acan. |
140 | Atedepol tu calidam picem bibitoaegritudo abscesserit. |
| Char. |
| Hominemego iracundiorem quam te novi neminem. |
| Acan. |
| Atego maledicentiorem quam te novi neminem. |
| Char. |
| Sinsaluti quod tibi esse censeoid consuadeo? |
| Acan. |
| Apageistiusmodi salutem<cum> cruciatu quae advenit. |
| Char. |
145 | Dicmihian boni quid usquamstquod quisquam uti possiet |
| sinemalo omniaut ne laborem capias cum illo uti voles? |
| Acan. |
| Nescioego istaec: philosophari numquam didici neque scio. |
| egobonummalum quo acceditmihi dari haud desidero. |
| Ch. |
| Cedotuam mihi dexteramagedumAcanthio. Ac. Emdabiturtene. |
| Char. |
150 | Vintu te mihi obsequentem esse an nevis? Acan. Operalicet |
| expeririqui me rupi causa currendo tua |
| utquae scirem scire actutum tibi liceret. Char. Liberum |
| caputtibi faciam <cis> paucos mensis. Acan. Palpopercutis. |
| Char. |
155 | Egonausim tibi usquam quicquam facinus falsum proloqui? |
| quiniam prius quam sum elocutusscis si mentiri volo. Ac. Ah |
| lassitudinemhercle verba tua mihi adduntenicas. |
| Ch. |
| Sicinemi obsequens es? Ac. Quid visfaciam? Ch. Tun? id quod volo. |
| Ac. |
| Quid<id> est igitur quod vis? Ch. Dicam. Ac. Dice. Ch. Atenim placide volo. |
| Acan. |
160 | Dormientisspectatores metuis ne ex somno excites? |
| Char. |
| Vaetibi. Acan. Tibi equidem a portu adportohoc Char. Quid fers? dic mihi. |
| Acan. |
| Vimmetumcruciatum curamiurgiumque atque inopiam. |
| Char. |
| Periitu quidem thensaurum huc mi adportavisti mali. |
| nullussum. Ac. Immo es Ch. Scioiammiserum dices tu. Ac. Dixi ego tacens. |
| Char. |
165 | Quidistuc est mali? Acan. Ne rogitesmaxumuminfortunium est. |
| Char. |
| Obsecrodissolve iam me; nimis diu animi pendeo. |
| Acan. |
| Placidemulta exquirere etiam prius volo quam vapulem. |
| Char. |
| Herclevero vapulabisnisi iam loquere aut hinc abis. |
| Acan. |
| Hocsis videut palpatur. nullustquando occepitblandior. |
| Char. |
170 | Obsecrohercle oroque ut istuc quid sit actutum indices |
| quandoquidemmihi supplicandum servolo video meo. |
| Ac. |
| Tandemindignus videor? Char. Immodignus. Ac. Equidem credidi. |
| Char. |
| Obsecronum navis periit? Acan. Salvast navisnetime. |
| Ch. |
| Quidalia armamenta? Ac. Salva et sanasunt. Ch. Quin tu expedis |
175 | quidsiet quod me per urbem currens quaerebas modo. |
| Acan. |
| Tuquidem ex ore orationem mi eripis. Char. Taceo. Acan. Tace. |
| credosi boni quid ad te nuntieminstes acriter |
| quinuncquom malum audiendumstflagitas me ut eloquar. |
| Char. |
| Obsecrohercle teistuc ut tu mihi malum facias palam. |
| Ac. |
180 | Eloquarquandoquidem me oras. tuos pater Ch. Quidmeus pater? |
| Acan. |
| Tuamamicam Char. Quideam? Acan. Vidit. Char. Vidit?vae misero mihi. |
| [hocquod te rogo responde. Acan. Quin tusiquid visroga.] |
| Ch. |
| Quipotuit videre? Ac. Oculis. Ch. Quopacto? Ac. Hiantibus. |
| Char. |
| Inhinc dierectus? nugare in re capitali mea. |
| Acan. |
185 | Quimalumego nugorsi tibi quod me rogas respondeo? |
| Char. |
| Certenvidit? Acan. Tam hercle certe quam ego teaut tu me vides. |
| Char. |
| Vbieam vidit? Acan. Intus intra navemutprope astitit; |
| etcum ea confabulatust. Char. Perdidisti mepater. |
| ehotueho tuquin cavisti ne eam videretverbero? |
190 | quinscelesteabstrudebasne eam conspiceret pater? |
| Acan. |
| Quianegotiosi eramus nos nostris negotiis: |
| armamentiscomplicandis [et] componendis studuimus. |
| dumhaec agunturlembo advehitur tuos pater pauxillulo |
| nequequisquam hominem conspicatustdonec in navem subit. |
| Char. |
195 | Nequiquammaresubterfugi a tuis tempestatibus: |
| equidemme iam censebam esse in terra atque in tuto loco |
| verumvideo med ad saxa ferri saevis fluctibus. |
| loquereporroquid sit actum. Acan. Postquamaspexit mulierem |
200 | rogitareoccepit cuia esset. Char. Quidrespondit? Acan. Ilico |
| occucurriatque interpellomatri te ancillam tuae |
| emisseillam. Char. Visun est tibi credereid? Acan. Etiam rogas? |
| sedscelestus subigitare occepit. Char. Illamneobsecro? |
| Acan. |
| Mirumquin me subigitaret. Char. Edepol cormiserum meum |
205 | quodguttatim contabescitquasi in aquam indideris salem. |
| perii. Acan. Emistuc unum verbum dixisti verissimum. |
| stultitiaistaec est. Char. Quid faciam? credononcredet pater |
| siillam matri meae <me> emisse dicam; post autem mihi |
| scelusvideturme parenti proloqui mendacium. |
210 | nequeille credetneque credibile est forma eximia mulierem |
| eamme emisse ancillam matri. Acan. Non tacesstultissime? |
| credetherclenam credebat iam mihi. Char. Metuomiser |
| nepatrem prehendatut sit gesta ressuspicio. |
| hocquod te rogo responde <quaeso>. Acan. Quaesoquid rogas? |
| Char. |
215 | Numesse amicam suspicari visus est? Acan. Nonvisus est. |
| quinquicque ut dicebam mihi credebat. Char. Verumut tibi quidem |
| visusest. Acan. Nonsed credebat. Char. Vaemihi miseronullus sum. |
| sedquid ego hic in lamentando pereoad navem non eo? |
| sequere. Acan. Siistac ibiscommodum obviam venies patri; |
220 | posteaaspiciet te timidum esse atque exanimatum: ilico |
| retinebitrogitabit unde illam emerisquanti emeris: |
| timidumtemptabit te. Char. Hac ibo potius. iamcenses patrem |
| abiissea portu? Acan. Quin ea ego huc praecucurrigratia |
| nete opprimeret imprudentem atque electaret. Char. Optime. |
|
|
| Atto 2Scena 1 | Demipho |
|
225 | Mirismodis di ludos faciunt hominibus |
| mirisqueexemplis somnia in somnis danunt. |
| velutego nocte hac quae praeteriit proxuma |
| insomnis egi satis et fui homo exercitus. |
| mercarivisus mihi sum formosam capram; |
230 | eine noceret quam domi ante habui capram |
| neudiscordarentsi ambae in uno essent loco |
| posteriusquam mercatus fueramvisus sum |
| incustodelam simiae concredere. |
| easimia adeo post haud multo ad me venit |
235 | malemihi precatur et facit convicium: |
| aitsese illius opera atque adventu caprae |
| flagitiumet damnum fecisse haud mediocriter; |
| dicitcapramquam dederam servandam sibi |
| suaeuxoris dotem ambedisse oppido. |
240 | miillud videri mirumut una illaec capra |
| uxorissimiai dotem ambederit. |
| instarefactum simiaatque hoc denique |
| respondetni properem illam ab sese abducere |
| adme domum intro ad uxorem ducturum meam. |
245 | atqueoppido hercle bene velle illi visus sum |
| astnon habere cui commendarem capram; |
| quomagis quid facerem cura cruciabar miser. |
| intereaad me haedus visust adgredirier |
| infitmihi praedicaresese ab simia |
250 | capramabduxisseet coepit inridere me; |
| egoenim lugere atque abductam illam aegre pati. |
| hocquam ad rem credam pertinere somnium |
| nequeoinvenire; nisi capram illam suspicor |
| iamme invenisse quae sit aut quid voluerit. |
255 | adportum hinc abii mane cum luci simul; |
| postquamid quod volui transegiatque ego conspicor |
| navemex Rhodo quast heri advectus filius; |
| conlibitumstilluc mihi nescio qui visere: |
| inscendoin lembum atque ad navem devehor. |
260 | atqueego illi aspicio forma eximia mulierem |
| filiusquam advexit meus matri ancillam suae. |
| quamego postquam aspexinon ita amo ut sani solent |
| hominessed eodem pacto ut insani solent. |
| amavihercle equidem ego olim in adulescentia |
265 | verumad hoc exemplum numquamut nunc insanio. |
| unumquidem hercle iam scioperiisse me; |
| vosmetvidete ceterum quanti siem. |
| nunchoc profecto sic est: haec illast capra; |
| verumhercle simia illa atque haedus mihi malum |
270 | adportantatque eos esse quos dicam hau scio. |
| sedconticiscamnam eccum it vicinus foras. |
|
|
| Atto 2Scena 2 | Lysimachvs |
|
| Profectoego illunc hircum castrari volo |
| ruriqui vobis exhibet negotium. |
| Dem. |
| Necomen illud mihi nec auspicium placet. |
275 | quasihircum metuo ne uxor me castret mea. |
| [atqueillius haec nunc simiae partis ferat.] |
| Lys. |
| Itu hinc ad villam atque istos rastros vilico |
| Pistoipsi facito coram ut tradas in manum. |
| uxorifacito ut nuntiesnegotium |
280 | mihiesse in urbene me exspectet; nam mihi |
| trishodie litis iudicandas dicito. |
| eiet hoc memento dicere. Servvs Numquidamplius? |
| Lys. |
| Tantumst. Dem. Lysimachesalve. Lys. EugeDemipho |
| salveto.quid agis? quid fit? Dem. Quod miserrumus. |
| Lys. |
285 | Dimelius faxint. Dem. Di hoc quidemfaciunt. Lys. Quid est? |
| Dem. |
| Dicamsi videam tibi esse operam aut otium. |
| Lys. |
| Quamquamnegotiumstsi quid visDemipho |
| nonsum occupatus umquam amico operam dare. |
| Dem. |
| Benignitatemtuam mi experto praedicas. |
290 | quidtibi ego aetatis videor? Lys. Acherunticus |
| senexvetusdecrepitus. Dem. Pervorse vides. |
| puersumLysimacheseptuennis. Lys. Sanun es |
| quipuerum te esse dicas? Dem. Vera praedico. |
| Lys. |
| Modohercle in mentem venitquid tu diceres: |
295 | senexquom extemplo estiam nec sentit nec sapit |
| aiuntsolere eum rusum repuerascere. |
| Dem. |
| Immobis tanto valeo quam valui prius. |
| Lys. |
| Benehercle factumet gaudeo. Dem. Immo siscias |
| oculisquoque etiam plus iam video quam prius. |
| Lys. |
300 | Benest. Dem. Malaerei dico. Lys. Iam istuc non benest. |
| Dem. |
| Sedausimne ego tibi eloqui fideliter? |
| Lys. |
| Audacter. Dem. Animumadvorte. Lys. Fiet sedulo. |
| Dem. |
| Hodieire in ludum occepi litterarium |
| Lysimache.ternas scio iam. Lys. Quidternas? Dem. Amo. |
| Lys. |
305 | Tuncapite cano amassenex nequissime? |
| Dem. |
| Sicanum seu istuc rutilum sive atrumstamo. |
| Lys. |
| Ludificasnunc tu me hicopinorDemipho. |
| Dem. |
| Decidecollum stantisi falsum loquor; |
| velut scias me amarecape cultrum ac seca |
310 | digitumvel aurem vel tu nasum vel labrum: |
| simovero me seu secari sensero |
| Lysimacheauctor sum ut me amando enices. |
| Lys. |
| Siumquam vidistis pictum amatoremem illic est. |
| nammeo quidem animo vetulus decrepitus senex |
315 | tantidemstquasi sit signum pictum in pariete. |
| Dem. |
| Nunctu mecredocastigare cogitas. |
| Lys. |
| Egonte? Dem. Nihil est iam quod tu mihisuscenseas: |
| feceretale ante alii spectati viri. |
320 | humanumamaresthumanum autem ignoscerest: |
| nesis me obiurgahoc non voluntas me impulit. |
| Lys. |
| Quinnon obiurgo. Dem. At ne deteriorem tamen |
| hocfacto ducas. Lys. Egon te? ahne disiverint. |
| D. |
| Videsis modo etiam. L. Visumst. D. Certen? Lys. Perdisme. |
325 | hichomo ex amore insanit. numquid vis? Dem. Vale. |
| Lys. |
| Adportum properonam ibi mihi negotium est. |
| Dem. |
| Beneambulato. Lys. Bene vale. Dem. Benesit tibi. |
| quinmihi quoque etiamst ad portum negotium. |
| nuncadeo ibo illuc. sed optume gnatum meum |
330 | videoeccum. opperiar hominem. hoc nunc mihi viso opust |
| huicpersuadere quo modo potis siem |
| utillam vendat neve det matri suae; |
| namei dono advexe audivi. sed praecauto opust |
| nehic illam me animum adiecisse aliqua sentiat. |
|
|
| Atto 2Scena 3 | Charinvs |
|
335 | Homome miserior nullust aequeopinor |
| nequeadvorsa cui plura sint sempiterna; |
| satinquidquid estquam rem agere occepi |
| propriumnequit mihi evenire quod cupio? |
| itamihi mala res aliqua obicitur |
340 | bonumquae meum comprimit consilium. |
| miseramicam mihi paravianimi causapretio eripui |
| ratusclam patrem <me> meum posse habere: |
| isrescivit et viditet perdidit me; |
| nequeis cum roget quid loquar cogitatumst |
345 | itaanimi decem in pectore incerti certant. |
| necquid corde nunc consili capere possim |
| sciotantus cum cura meost error animo |
| dumservi mei perplacet mihi consilium |
| dumrursum haud placet nec pater potis videtur |
350 | induciut putet matri ancillam emptam esse illam. |
| nuncsi dico ut res est atque illam mihi me |
| emisseindicoquem ad modum existumet me? |
| atqueillam abstrahattrans mare hinc venum asportet; |
355 | sciosaevos quam sitdomo doctus. igitur |
| hocineest amare? arare mavelimquam sic amare. |
| iamhinc olim invitum domo extrusit ab se |
| mercatumire iussit: ibi hoc malum ego inveni. |
| ubivoluptatem aegritudo vincatquid ibi inest amoeni? |
360 | nequiquamabdidiabscondidiabstrusam habebam: |
| muscastmeus paternil potest clam illum haberi |
| necsacrum nec tam profanum quicquam estquin ibi ilico adsit. |
| necqui rebus meis confidam mi ulla spes in corde certast. |
| Dem. |
| Quidilluc est quod solus secum fabulatur filius? |
365 | sollicitusmihi nescio qua re videtur. Char. Attatae |
| meuspater hic quidem est quem video. iboadloquar. quid fitpater? |
| Dem. |
| Vndeincedisquid festinasgnate mi? Char. Rectepater. |
| Dem. |
| Itavolosed istuc quid esttibi quod commutatust color? |
| numquidtibi dolet? Char. Nescio quid meo animostaegrepater. |
370 | postehac nocte non quievi satis mea ex sententia. |
| Dem. |
| [Permare ut vectu'snunc oculi terram mirantur tui. |
| Ch. |
| Magisopinor D. Id est profecto; verum actutumabscesserit.] |
| ergoedepol palles. si sapiaseas ac decumbas domi. |
| Char. |
| Otiumnon est: mandatis rebus praevorti volo. |
| Dem. |
375 | Crasagitoperendie agito. Char. Saepe ex teaudivipater: |
| reimandatae omnis sapientis primum praevorti decet. |
| Dem. |
| Ageigitur; nolo advorsari tuam advorsum sententiam. |
| Char. |
| Salvossumsiquidem isti dicto solida et perpetuast fides. |
| Dem. |
| Quidilluc est quod ille a me solus se in consilium sevocat? |
380 | [iam]non vereor ne illam me amare hic potuerit resciscere; |
| quippehaud etiam quicquam inepte feciamantes ut solent. |
| Char. |
| Resadhuc quidem hercle in tutostnam hunc nescire sat scio |
| deilla amica; quod si sciretesset alia oratio. |
| D. |
| Quinego hunc adgredior de illa? Ch. Quin egohinc me amolior? |
385 | eoegout quae mandata amicus amicis tradam. Dem. Immomane; |
| pauculaetiam sciscitare prius volo. Char. Dic quidvelis. |
| Dem. |
| Vsquenevaluisti? Char. Perpetuo rectedum quidemillic fui; |
| verumin portum huc ut sum advectusnescio qui animus mihi dolet. |
| Dem. |
| Nauseaedepol factum credo; verum actutum abscesserit. |
390 | sedquid ais? ecquam tu advexti tuae matri ancillam e Rhodo? |
| Char. |
| Advexi. Dem. Quid?ea ut videtur mulier? Ch. Non edepol mala. |
| Dem. |
| Vtmoratast? Char. Nullam vidi melius measententia. |
| D. |
| Mihiquidem edepol visastquom illam vidi. Ch. Ehoan vidistipater? |
| Dem. |
| Vidi.verum non ex usu nostrostneque adeo placet. |
| Ch. |
395 | Quivero? D. Quia non nostra formam habetdignam domo. |
| nihilopust nobis ancilla nisi quae texatquae molat |
| lignumcaedatpensum faciataedis verratvapulet |
| quaehabeat cottidianum familiae coctum cibum: |
| horuncilla nihilum quicquam facere poterit. Char. Admodum. |
400 | eacausa equidem illam emidono quam darem matri meae. |
| Dem. |
| Neduasneve te advexisse dixeris. Char. Dime adiuvant. |
| Dem. |
| Labefactopaulatim. verum quod praeterii dicere |
| nequeilla matrem satis honeste tuam sequi poterit comes |
405 | nequesinam. Char. Qui vero? Dem. Quiailla forma matrem familias |
| flagitiumsit si sequatur; quando incedat per vias |
| contemplentconspiciant omnesnutentnictentsibilent |
| vellicentvocentmolesti sint; occentent ostium: |
| impleanturelegeorum meae fores carbonibus. |
410 | atqueut nunc sunt maledicentes hominesuxori meae |
| mihiqueobiectent lenocinium facere. nam quid eost opus? |
| Char. |
| Herclequi tu recte diciset tibi adsentior. |
| sedquid illa nunc fiet? Dem. Recte. ego emeromatri tuae |
| ancillamviraginem aliquam non malamforma mala |
415 | utmatrem addecet familiasaut Syram aut Aegyptiam: |
| eamoletcoquetconficiet pensumpinsetur flagro |
| nequepropter eam quicquam eveniet nostris foribus flagiti. |
| Char. |
| Quidsi igitur reddatur illi unde empta est? Dem. Minimegentium. |
| Char. |
| Dixitse redhiberesi non placeat. Dem. Nihilistoc opust: |
420 | litigarinolo ego usquamtuam autem accusari fidem; |
| multoedepol si quid faciendumst facere damni mavolo |
| quamopprobramentum aut flagitium muliebre exferri domo. |
| metibi illam posse opinor luculente vendere. |
| Char. |
425 | Dumquidem hercle ne minoris vendas quam ego emipater. |
| Dem. |
| Tacemodo: senex est quidamqui illam mandavit mihi |
| utemerem <aut> ad istanc faciem. Char. Atmihi quidam adulescenspater |
| mandavitad illam faciemita ut illaec estemerem sibi. |
| Dem. |
| Vigintiminis opinor posse me illam vendere. |
| Char. |
430 | Atego si velimiam dantur septem et viginti minae. |
| Dem. |
| Atego Char. Quin egoinquam Dem. Ahnescis quid dicturus sumtace. |
| trisminas accudere etiam possumut triginta sient. |
| Ch. |
| Quovortisti? D. Ad illum quiemit. Ch. Vbinamst is homo gentium? |
| Dem. |
435 | Eccillumvideo. iubet quinque me addere etiam nunc minas. |
| Char. |
| Hercleillunc divi infelicentquisquis est. Dem. Ibidemmihi |
| etiamnunc adnutat addam sex minas. Char. Septemmihi. |
| Dem. |
| Numquamedepol me vincet hodie. Char. Commodisposcitpater. |
| Dem. |
| Nequiquamposcit: ego habeo. Char. At illicpollicitust prior. |
| Dem. |
440 | Nihilifacio. Char. Quinquaginta poscit. Dem. Noncentum datur. |
| potineut ne licitere advorsum <mei> animi sententiam? |
| maximamhercle habebis praedam: ita ille estquoi emitursenex; |
| sanusnon est ex amore illius. quod posces feres. |
| Char. |
| Certeedepol adulescens illecui ego emoefflictim perit |
445 | eiusamore. Dem. Multo hercle ille magis senexsi tu scias. |
| Char. |
| Numquamedepol fuit neque fiet ille senex insanior |
| examore quam ille adulescens cui ego do hanc operampater. |
| D. |
| Quiesceinquam. istanc rem ego recte videro. C. Quidais? D. Quid est? |
| C. |
| Nonego illam mancupio accepi. D. Sed illeillam accipiet. sine. |
| Char. |
450 | Nonpotes tu lege vendere illam. Dem. Egoaliquid videro. |
| Char. |
| Postautem communest illa mihi cum alio. qui scio |
| quidsit ei animivenirene eam velit an non velit? |
| Dem. |
| Egoscio velle. Char. At pol ego esse credoaliquem qui non velit. |
| D. |
| Quidid mea refert? C. Quia illi suam rem esseaequomst in manu. |
| D. |
455 | Quidais? C. Communis mihi illa est cum illo: ishic nunc non adest. |
| Dem. |
| Priusrespondes quam rogo. Char. Prius tu emisquam vendopater. |
| nescioinquamvelit ille illam necne abalienarier. |
| Dem. |
| Quid?illi quoidam qui mandavit tibi si emeturtum volet |
| siego emo illi qui mandavittum ille nolet? nihil agis. |
460 | numquamedepol quisquam illam habebit potius quam ille quem ego volo. |
| C. |
| Certumnest? D. Censencertum esse? quin ad navem iam hinc eo |
| ibivenibit. Char. Vin me tecum illoire? Dem. Nolo. Char. Nonplaces. |
| Dem. |
| Meliusttequae sunt mandatae res tibipraevortier. |
| Char. |
| Tuprohibes. Dem. At me incusato: te fecissesedulo. |
465 | adportum ne bitasdico iam tibi. Char. Auscultabitur. |
| Dem. |
| Iboad portum. ne hic resciscatcauto opust: non ipse emam |
| sedLysimacho amico mandabo. is se ad portum dixerat |
| iredudum. me moror quom hic asto. Char. Nullussumoccidi. |
|
|
| Atto 2Scena 4 | Char. |
|
| Pentheumdiripuisse aiunt Bacchas: nugas maximas |
470 | fuissecredopraeut quo pacto ego divorsus distrahor. |
| cur egovivo? cur non morior? quid mihist in vita boni? |
| certumstibo ad medicum atque ibi me toxico morti dabo |
| quandoid mi adimiturqua causa vitam cupio vivere. |
| Evtychvs |
| Manemane obsecroCharine. Char. Quis merevocat? Evt. Eutychus |
475 | tuosamicus et sodalissimul vicinus proxumus. |
| Char. |
| Non tuscisquantum malarum rerum sustineam. Evt. Scio; |
| omniaego istaec auscultavi ab ostioomnem rem scio. |
| C. |
| Quid idest quod scis? E. Tuos pater volt vendere C. Omnem rem tenes. |
| Evt. |
| Tuamamicam. Char. Nimium multumscis. Evt. Tuis ingratiis. |
| Char. |
480 | Plurimumtu scis. sed qui scis esse amicam illam meam? |
| Evt. |
| Tuteheri ipsus mihi narrasti. Char. Satin utoblitus fui |
| tibi menarravisse? Evt. Hau mirumstfactum. Char. Te nunc consulo. |
| responde:quo leto censes me ut peream potissimum? |
| Evt. |
| Nontaces? cave tu istuc dixis. Char. Quid visme igitur dicere? |
| Evt. |
485 | Vinpatri sublinere pulchre me os tuo? Char. Sanevolo. |
| E. |
| Visneeam ad portum C. Qui potius quamvoles? E. Atque eximam |
| mulierempretio? C. Qui potius quam auroexpendas? E. Vnde erit? |
| Char. |
| Achillemoraboaurum ut mihi detHector qui expensus fuit. |
| Evt. |
| Sanunes? Char. Pol sanus si simnon te medicummi expetam. |
| Evt. |
490 | Tantiquanti poscitvin tanti illam emi? Char. Auctarium |
| adicitovel mille nummum plus quam poscet. Evt. Iamtace. |
| sedquid ais? unde erit argentum quod desquom poscet pater? |
| Char. |
| Invenieturexquireturaliquid fiet; enicas. |
| Evt. |
| Iamistuc 'aliquid fiet' metuo. Char. Quintaces? Evt. Muto imperas. |
| C. |
495 | Satinistuc mandatumst? E. Potin ut aliudcures? C. Non potest. |
| Evt. |
| Benevale. Char. Non edepol possum prius quam tuad me redieris. |
| E. |
| Meliussanus sis. C. Valevince et meserva. E. Ego fecero. |
| domimaneto me. Char. Ergo actutum face cumpraeda recipias. |
|
|
| Atto 3Scena 1 | Lysimachvs |
|
| Amiceamico operam dedi: vicinus quod rogavit |
500 | hocemi mercimonium. mea es tusequere sane. |
| neplora: nimis stulte facisoculos corrumpis tales. |
| quintibi quidem quod rideas magis estquam ut lamentere. |
| Pasicompsa |
| Amaboecastormi senexeloquere Lys. Exquirequidvis. |
| Pas. |
| Curemeris me. Lys. Tene ego? ut quod impereturfacias |
505 | itemquod tu mihi si imperesego faciam. Pas. Facerecertumst |
| procopia et sapientia quae te velle arbitrabor. |
| Lys. |
| Laboriosinil tibi quicquam operis imperabo. |
| Pas. |
| Namqueedepol equidemmi senexnon didici baiolare |
| necpecua ruri pascere nec pueros nutricare. |
| Lys. |
510 | Bonasi esse visbene erit tibi. Pas. Tum polego perii misera. |
| Lys. |
| Qui? Pas. Quiaillim unde huc advecta summalis bene esse solitumst. |
| Lys. |
| Quasidicas nullam mulierem bonam esse. Pas. Haudequidem dico |
| necmos meust ut praedicem quod ego omnis scire credam. |
| Lys. |
| Oratioedepol pluris est huius quam quanti haec emptast. |
515 | rogarehoc unum te volo. Pas. Roganti respondebo. |
| Lys. |
| Quidais tu? quid nomen tibi dicam esse? Pas. Pasicompsae. |
| Lys. |
| Exforma nomen inditumst. sed quid aisPasicompsa? |
| possintusi usus veneritsubtemen tenue nere? |
| Pas. |
| Possum. Lys. Sitenue scisscio te uberius posse nere. |
| Pas. |
520 | Delanificio neminem metuouna aetate quae sit. |
| Lys. |
| Bonamhercle te et frugi arbitrormatura iam inde aetate |
| quomscis facere officium tuommulier. Pas. Poldocta didici. |
| operamaccusari non sinam meam. Lys. Em istaechercle res est. |
| ovemtibi eccillam dabonatam annos sexaginta |
525 | peculiarem. Pas. Misenextam vetulam? Lys. Generis graecist; |
| eamsi curabisperbonasttondetur nimium scite. |
| Pas. |
| Honoriscausa quidquid est quod dabitur gratum habebo. |
| Lys. |
| Nuncmulierne tu frustra sismea non esne arbitrere. |
| Pas. |
| Dicigitur quaesoquoia sum? Lys. Tuo eroredempta es rursum; |
530 | egote redemiille mecum oravit. Pas. Animusrediit |
| simecum servatur fides. Lys. Bono animo esliberabit |
| illete homo: ita edepol deperitatque hodie primum vidit. |
| Pas. |
| Ecastoriam bienniumstquom mecum rem coe+pit. |
| nuncquando amicum te scio esse illiusindicabo. |
| Lys. |
535 | Quidais tu? iam bienniumstquom tecum rem habet? Pas. Certo; |
| etinter nos coniuravimusego cum illo et ille mecum: |
536a | egocum viro et ille cum mulierenisi cum illo aut ille mecum |
| neuterstupri causa caput limaret. Lys. Diimmortales |
| etiamcum uxore non cubet? Pas. Amaboanmaritust? |
| nequeest neque erit. Lys. Nolim quidem. homohercle periuravit. |
| Pas. |
540 | Nullumadulescentem plus amo. Lys. Puer est illequidemstulta. |
| namilli quidem hau sane diust quom dentes exciderunt. |
| Pas. |
| Quiddentes? Lys. Nihil est. sequere sis. huncme diem unum oravit |
| utapud me praehiberem locumideo quia uxor rurist. |
|
|
| Atto 3Scena 4 | Charinvs |
|
| Sumneego homo miserqui nusquam bene queo quiescere? |
| si domisumforis est animussin foris sumanimus domist. |
590 | ita miin pectore atque in corde facit amor incendium: |
| ni exoculis lacrumae defendantiam ardeat credo caput. |
| spemteneosalutem amisi; redeat an nonnescio: |
| siopprimit pater quod dixitexsulatum abiit salus; |
| sinsodalis quod promisit fecitnon abiit salus. |
595 | sedtamen dem si podagrosis pedibus esset Eutychus |
| iam aportu rediisse potuit. id illi vitium maxumumst |
| quodnimis tardus est advorsum mei animi sententiam. |
| sed inestquem currentem video? ipsus est. ibo obviam. |
| nuncquod restatei disperii: voltus neutiquam huius placet; |
600 | tristisincedit (pectus ardethaereo)quassat caput. |
| Eutyche. Evtychvs EuCharine. Char. Prius quam recipiasanhelitum |
| unoverbo eloquere: ubi ego sum? hicine an apud mortuos? |
| Evt. |
| Nequeapud mortuos neque hic es. Char. Salvossumimmortalitas |
| mihidata est: hic emit illampulchre os sublevit patri. |
605 | impetrabiliorqui vivat nullus est. diceobsecro: |
| sineque hic neque Acherunti sumubi sum? Evt. Nusquamgentium. |
| Char. |
| Disperiiillaec interemit me modo oratio. |
| Evt. |
| Odiosastoratiocum rem agas longinquom loqui. |
| Char. |
| Quidquidestad capita rerum perveni. Evt. Primumomnium: |
610 | periimus. Char. Quintu illud potius nuntias quod nescio? |
| Evt. |
| Mulieralienata est abs te. Char. Eutychecapitalfacis. |
| Evt. |
| Qui? Char. Quiaaequalem et sodalemliberum civemenicas. |
| Evt. |
| Ne disierint. Char. Demisisti gladium iniugulum: iam cadam. |
| Evt. |
| Quaesohercleanimum ne desponde. Char. Nullustquem despondeam. |
615 | loquereporro aliam malam rem. cui est empta? Evt. Nescio. |
| iamaddicta atque abducta eratquom ad portum venio. Char. Vaemihi |
| montistu quidem mali in me ardentis iam dudum iacis. |
| pergeexcruciacarnufexquandoquidem occepisti semel. |
| [ Evt. Nontibi istuc magis dividiaestquam mihi hodie fuit. |
| C. |
620 | Dicquis emit? E. Nescio hercle. C. Emistucinest operam dare |
| bonumsodalem? Evt. Quid me facerevis? Char. Idem quod me vides |
| utpereas. quin percontatu'shominis quae facies foret |
| quiillam emisset: eo si pacto posset indagarier |
| mulier?heu me miserum. Evt. Flere omitteistucquod nunc agis.] |
| Evt. |
625 | Quidego feci? Char. Perdidisti me et fidemmecum tuam. |
| Evt. |
| Disciunt culpam meam istanc non esse ullam. Char. Eugepae |
| deosabsentis testis memoras: qui ego istuc credam tibi? |
| Evt. |
| Quiatibi in manu est quod credasego quod dicamid mi in manust. |
| Char. |
| Deistac re argutus esut par pari respondeas |
630 | admandata claudus caecus mutus mancus debilis. |
| promittebaste os sublinere meo patri: egomet credidi |
| hominidocto rem mandareis lapidi mando maximo. |
| Evt. |
| Quidego facerem? Char. Quid tu faceres? menrogas? requireres |
| rogitaresquis esset aut unde essetqua prosapia |
635 | civisneesset an peregrinus. Evt. Civem esse aibantAtticum. |
| Char. |
| Vbihabitaret invenires saltemsi nomen nequis. |
| Evt. |
| Nemoaiebat scire. Char. At saltem hominisfaciem exquireres. |
| Evt. |
| Feci. Char. Quaforma esse aiebant <igitur>? Evt. Egodicam tibi: |
| canumvarumventriosumbucculentumbreviculum |
640 | subnigrisoculisoblongis malispansam aliquantulum. |
| Char. |
| Nonhominem mihised thensaurum nescio quem memoras mali. |
| numquidest quod dicas aliud de illo? Evt. Tantumquod sciam. |
| Char. |
| Edepolne ille oblongis malis mihi dedit magnum malum. |
| nonpossum durarecertumst exulatum hinc ire me. |
645 | sedquam capiam civitatemcogitopotissimum: |
| MegaresEretriamCorinthumChalcidemCretamCyprum |
| SicyonemCnidumZacynthumLesbiamBoeotiam. |
| Evt. |
| Curistuc coeptas consilium? Char. Quia enim meadflictat amor. |
| Evt. |
| Quid tuais? quid cum illucquo nunc ire paritasveneris |
650 | si ibiamare forte occipias atque item eius sit inopia |
| iaminde porro aufugiesdeinde item illincsi item evenerit? |
| quismodus tibi exilio tandem evenietqui finis fugae? |
| quaepatria aut domus tibi stabilis esse poterit? dic mihi. |
| cedosi hac urbe abisamorem te hic relicturum putas? |
655 | si idfore ita sat animo acceptum estcertum idpro certo si habes |
| quantote satiust rus aliquo abireibi esseibi vivere |
| adeodum illius te cupiditas atque amor missum facit? |
| Char. |
| Iamdixisti? Evt. Dixi. Char. Frustradixti. hoc mihi certissumumst. |
| eodomumpatrem atque matrem ut meos salutempostea |
660 | clampatrem patria hac effugiamaut aliquid capiam consili. |
| Evt. |
| Vtcorripuit se repente atque abiit. heu misero mihi |
| si illeabieritmea factum omnes dicent esse ignavia. |
| certumstpraeconum iubere iam quantum est conducier |
| quiillam investigentqui inveniant. post ad praetorem ilico |
665 | iboorabout conquaestores det mi in vicis omnibus; |
| nammihi nil relicti quicquam aliud iam esse intellego. |
|
|
| Atto 4Scena 3 | Dorippa |
|
700 | Miseriormulier me nec fietnec fuit |
| taliviro quae nupserim. heu miserae mihi. |
| em quoite et tuaquae tu habeascommendes viro |
| em quoidecem talenta dotis detuli |
| haec utvideremut ferrem has contumelias. |
| Lys. |
705 | Periiherclerure iam rediit uxor mea: |
| vidissecredo mulierem in aedibus. |
| sedquae loquatur exaudire hinc non queo. |
| accedampropius. Dor. Vae miserae mi. Lys. Immomihi. |
| Dor. |
| Disperii. Lys. Equidemhercle oppido perii miser. |
710 | vidit.ut te omnesDemiphodi perduint. |
| Dor. |
| Pol hocestire quod rus meus vir noluit. |
| Lys. |
| Quidnunc ego faciam nisi uti adeam atque adloquar? |
| iubetsalvere suos vir uxorem suam. |
| urbanifiunt rustici? Dor. Pudicius |
715 | faciuntquam illi qui non fiunt rustici. |
| Lys. |
| Numquid delinquont rustici? Dor. Ecastor minus |
| quamurbaniet multo minus mali quaerunt sibi. |
| Lys. |
| Quidautem urbani deliquerunt? dic mihi |
| cupiohercle scire. Dor. Sed tu me temptassciens. |
| quoiailla mulier intust? Lys. Vidistine eam? |
| Dor. |
720 | Vidi. Lys. Quoiaea sit rogitas? Dor. Resciscam tamen. |
| Lys. |
| Vindicam quoiast? illa illa edepol vae mihi |
| nescioquid dicam. Dor. Haeres. Lys. Haudvidi magis. |
| Dor. |
| Quindicis? Lys. Quin si liceat Dor. Dictumoportuit. |
| Lys. |
725 | Nonpossumita instas; urges quasi pro noxio. |
| Dor. |
| Scioinnoxiu's. Lys. Audacter quam vis dicito. |
| Dor. |
| Dicigitur. Lys. Dicam. Dor. Atqui dicundum est tamen. |
| Lys. |
| Illastetiam vis nomen dicam? Dor. Nihil agis |
| manufestoteneo in noxia. Lys. Qua noxia? |
730 | istaquidem illa est. Dor. Quae illaest? Lys. Illa Dor. Iohia |
| Lys. |
| Iam sinihil usus essetiam non dicerem. |
| Dor. |
735 | Non tuscis quae sit illa? Lys. Immo iam scio: |
| deistac sum iudex captus. Dor. Iudex? iamscio: |
| nunc tuin consilium istam advocavisti tibi. |
| Lys. |
| Immosic: sequestro mihi datast. Dor. Intellego. |
| Lys. |
| Nihilhercle istius quicquam est. Dor. Numeropurigas. |
| Lys. |
740 | Nimiumnegoti repperi. enim vero haereo. |
|
|
| Atto 4Scena 4 | Cocvs |
|
| Agiteite actutumnam mi amatori seni |
| coquendastcena. atquequom recogito |
| nobiscoquendastnon <quoi con>ducti sumus. |
| nam quiamat quod amat si habetid habet pro cibo: |
745 | videreamplectioscularialloqui; |
| sed nosconfido onustos redituros domum. |
| itehac. sed eccum qui nos conduxit senex. |
| Lys. |
| Ecceautem periicoquos adest. Coc. Advenimus. |
| Lys. |
| Abi. Coc. Quidabeam? Lys. Stabi. Coc. Abeam? Lys. Abi. |
| Coc. |
750 | Nonestis cenaturi? Lys. Iam saturi sumus. |
| Coc. |
| Sed Lys. Interii. Dor. Quidais tu? etiamne haec illi tibi |
| iusseruntferriquos inter iudex datu's? |
| Coc. |
| Haecintua est amicaquam dudum mihi |
| teamare dixtiquom obsonabas? Lys. Nontaces? |
| Coc. |
755 | Satisscitum filum mulieris. verum hercle anet. |
| Lys. |
| Abindierectus? Coc. Haud malast. Lys. Attu malu's. |
| Coc. |
| Scitamhercle opinor concubinam hanc. Lys. Nonabis? |
| non egosum qui te dudum conduxi. Coc. Quid est? |
| immohercle tu istic ipsus. Lys. Vae miseromihi. |
| Coc. |
760 | Nempeuxor rurist tuaquam dudum dixeras |
| teodisse aeque atque anguis. Lys. Egone istucdixi tibi? |
| Coc. |
| Mihiquidem hercle. Lys. Ita me amabit Iuppiter |
| uxorut ego illud numquam dixi. Dor. Etiamnegas? |
| palamistaec fiuntte me odisse. Lys. Quin nego. |
| Coc. |
765 | Nonnon te odisse aiebatsed uxorem suam; |
| etuxorem suam ruri esse aiebat. Lys. Haeceast. |
| quidmihi molestu's? Coc. Quia novisse me negas; |
| nisimetuis tu istanc. Lys. Sapionam mihiunicast. |
| Coc. |
| Vin meexperiri? Lys. Nolo. Coc. Mercedemcedo. |
| Lys. |
770 | Craspetito; dabitur. nunc abi. Dor. Heu miseraemihi. |
| Lys. |
| Nuncego verum illud verbum esse experior vetus: |
| aliquidmali esse propter vicinum malum. |
| Coc. |
| Cur hicastamus? quin abimus? incommodi |
| si quidtibi evenitid non est culpa mea. |
| Lys. |
775 | Quin meeradicas miserum. Coc. Scio iam quid velis: |
| nempeme hinc abire vis. Lys. Voloinquam. Coc. Abibitur. |
| drachmamdato. Lys. Dabitur. Coc. Dariergo sis iube. |
| daripotest interea dum illi ponunt. Lys. Quinabis? |
| potineut molestus ne sis? Coc. Agite apponite |
780 | obsoniumistuc ante pedes illi seni. |
| haecvasa aut mox aut cras iubebo abs te peti |
| sequimini. Lys. Fortasse te illum mirari coquom |
| quodvenit atque haec attulit. dicam quid est. |
| Dor. |
| Nonmiror si quid damni facis aut flagiti. |
785 | nec polego patiarsic me nuptam tam male |
| measquein aedis sic scorta obductarier. |
| Syrairogato meum patrem verbis meis |
| utveniat ad me iam simul tecum. Syr. Eo. |
| Lys. |
| Nescisnegoti quid situxorobsecro. |
790 | conceptisverbis iam iusiurandum dabo |
| menumquam quicquam cum illa iamne abiit Syra? |
| periihercle. ecce autem haec abiit. vae misero mihi. |
| at tevicinedi deaeque perduint |
| cum tuaamica cumque amationibus. |
795 | suspicioneimplevit me indignissime |
| concivithostis domi: uxor acerrumast. |
| ibo adforum atque haec Demiphoni eloquar |
| meistanc capillo protracturum esse in viam |
| nisihinc abducit quo volt ex hisce aedibus. |
800 | uxorheus uxorquamquam tu irata es mihi |
| iubeassi sapiashaec intro auferrier: |
| eademlicebit mox cenare rectius. |
|
|
|
|
|
|
---|
Atto 5Scena 2 | Evtychvs |
| Divomatque hominum quae spectatrix atque era eadem es hominibus |
| spemsperatam quom obtulisti hanc mihitibi grates ago. |
| ecquisnamdeus estqui mea nunc laetus laetitia fuat? |
845 | domierat quod quaeritabam: sex sodales repperi |
| vitamamicitiamcivitatemlaetitiamludumiocum; |
| eoruminventu res simitu pessumas pessum dedi |
| iraminimicitiammaeroremlacrumasexiliuminopiam |
| [solitudinemstultitiamexitiumpertinaciam]. |
850 | datediquaeso conveniundi mi eius celerem copiam. |
| Char. |
| Apparatussum ut videtis: abicio superbiam; |
| egometmihi comescalatorequosagasoarmiger |
| egometsum mihi imperatoridem egomet mihi oboedio |
| egometmihi fero quod usust. o Cupidoquantus es. |
855 | namtu quemvis confidentem facile tuis factis facis |
| eundemex confidente actutum diffidentem denuo. |
| Evt. |
| Cogitoquonam ego illum curram quaeritatum. Char. Certares |
| meusque quaerere illamquoquo hinc abductast gentium; |
| nequemihi ulla obsistet amnis nec mons neque adeo mare |
860 | neccalor nec frigus metuo neque ventum neque grandinem; |
| imbremperpetiarlaborem sufferamsolemsitim; |
| nonconcedam neque quiescam usquam noctu neque dius |
| priusprofecto quam aut amicam aut mortem investigavero. |
| Evt. |
| Nescioquoia vox ad aures mi advolavit. Char. Invoco |
865 | vosLares vialesut me bene tutetis. Evt. Iuppiter |
| estneillic Charinus? Char. Civesbenevalete. Evt. Ilico |
| staCharine. Char. Qui me revocat? Evt. SpesSalusVictoria. |
| Ch. |
| Quidme voltis? E. Ire tecum. Ch. Aliumcomitem quaerite |
| nonamittunt hi me comites qui tenent. Evt. Quisunt ei? |
| Char. |
870 | Curamiseriaaegritudolacrumaelamentatio. |
| Evt. |
| Repudiaistos comites atque hoc respice et revortere. |
| Char. |
| Siquidemmecum fabulari vissubsequere. Evt. Stailico. |
| Char. |
| Malefacisproperantem qui me commorare. sol abit. |
| Evt. |
| Sihuc item properes ut istuc properasfacias rectius: |
875 | hucsecundus ventus nunc est; cape modo vorsoriam: |
| hicfavonius serenustistic auster imbricus; |
| hicfacit tranquillitatemiste omnis fluctus conciet. |
| recipete ad terramCharinehuc. nonne ex advorso vides |
| nubisatra imberque <ut> instat? aspice ad sinisteram |
880 | caelumut est splendore plenum atque ut dei is<tuc vorti iubent>? |
| Char. |
| Religionemillic <mi> obiecit: recipiam me illuc. Evt. Sapis. |
| oCharinecontra pariter fer gradum et confer pedem |
| porgebracchium. Char. Prehende. iamtenes? Evt. Teneo. Char. Tene. |
| Evt. |
| Quonunc ibas? Char. Exulatum. Evt. Quidibi faceres? Char. Quod miser. |
| Evt. |
885 | Nepaverestituam iam ego te in gaudio antiquo ut sies. |
| maximequod vis audireid audiesquod gaudeas |
| [stailicoamicus aduenio multum beneuolens]. |
| tuamamicam Ch. Quid eam? E. Vbisit ego scio. Ch. Tuneobsecro? |
| Evt. |
| Sanamet salvam. Char. Vbi eam salvam? Evt. Egoscio. Char. Ego me mavelim. |
| Evt. |
890 | Potinut animo sis tranquillo? Char. Quid si mianimus fluctuat? |
| Evt. |
| Egoistum in tranquillo quieto tuto sistam: ne time. |
| Char. |
| Obsecroteloquere <propere> ubi situbi eam videris. |
| quidtaces? dic. enicas me miserum tua reticentia. |
| Evt. |
| Nonlonge hinc abest a nobis. Char. Quin ergocommostrassi vides? |
| Evt. |
895 | Nonvideo hercle nuncsed vidi modo. Char. Quinego videam facis? |
| Evt. |
| Faciam. Char. Longumistuc amantist. Evt. Etiam metuis? omnia |
| commonstrabo.amicior mihi nullus vivit atque is est |
| quiillam habetneque est quoi magis me velle melius aequom siet. |
| Char. |
| Noncuro istuncde illa quaero. Evt. De illaergo ego dico tibi. |
900 | sanehoc non in mentem venit dudumut ubi <sit dicerem>. |
| Char. |
| Dicigiturubi illa est? Evt. In nostrisaedibus. Char. Aedis probas |
| situ vera dicis; pulchre aedificatas arbitro. |
| sedqui ego istuc credam? vidistin an de audito nuntias? |
| E. |
| Egometvidi. Ch. Quis eam adduxit ad vos? E. <Vt>inique rogas. |
| quidtua refertqui cum istac venerit? Char. Dumistic siet. |
905 | veradicis? Evt. NilCharinete quidemquicquam pudet; |
| estprofecto. Char. Opta ergo ob istunc nuntiumquid vis tibi. |
| Evt. |
| Quidsi optabo? Char. Deos orato ut eius faciantcopiam. |
| Evt. |
| Derides. Char. Servatares est demumsi illam videro. |
910 | sedquin ornatum hunc reicio? heusaliquis actutum huc foras |
| exiteillincpallium mi ecferte. Evt. Emnunctu mihi places. |
| Char. |
| Optumeadvenispuerecape chlamydem atque istic sta ilico |
| utsi haec non sint verainceptum hoc itiner perficere exsequar. |
| Evt. |
| Nonmihi credis? Char. Omnia equidem credo quaedicis mihi. |
915 | sedquin intro ducis me ad eamut videam? Evt. Paulispermane. |
| Ch. |
| Quidmanebo? E. Tempus non est introeundi. Ch. Enicas. |
| Evt. |
| Nonopus estinquamnunc intro te ire. Char. Respondemihi |
| quacausa? Evt. Operae nonest. Char. Cur? Evt. Quianon est illi commodum. |
| Char. |
| Itane?commodum illi non estquae me amatquam ego contra amo? |
920 | omnibushic ludificatur me modis. ego stultior |
| quiisti credam. commoratur. chlamydem sumam denuo. |
| Evt. |
| Maneparumper atque haec audi. Char. Cape sispuerehoc pallium. |
| Evt. |
| Materirata est patri vehementerquia scortum sibi |
| oboculos adduxerit in aedisdum ruri ipsa abest: |
925 | suspicaturillam amicam esse illi. Char. Sonamsustuli. |
| Evt. |
| Eamrem nunc exquirit intus. Char. Iammachaerast in manu. |
| Evt. |
| Namsi eo ted intro ducam Char. Tollo ampullamatque hinc eo. |
| Evt. |
| ManemaneCharine. Char. Errasme deciperehaud potes. |
| Evt. |
| Nequeedepol volo. Char. Quin tu ergo itinerexsequi meum me sinis? |
| Evt. |
930 | Nonsino. Char. Egomet me moror. tu puereabihinc intro ocius. |
| iamin currum escendiiam lora in manus cepi meas. |
| Evt. |
| Sanusnon es. Char. Quinpedesvos incurriculum conicitis |
| inCyprum rectaquandoquidem pater mihi exilium parat? |
| Evt. |
| Stultusesnoli istuc quaeso dicere. Char. Certumexsequist |
935 | operamut sumam ad pervestigandumubi sit illaec. Evt. Quindomist. |
| Char. |
| Namhic quod dixitid mentitust. Evt. Veradixi equidem tibi. |
| Char. |
| IamCyprum veni. Evt. Quin sequereut illamvideas quam expetis. |
| Char. |
| Percontatusnon inveni. Evt. Matris iam iram neglego. |
| Char. |
| Porroproficiscor quaesitum. nunc perveni Chalcidem; |
940 | videoibi hospitem Zacynthodico quid eo advenerim |
| rogitoquis eam vexeritquis habeat si ibi indaudiverit. |
| Evt. |
| Quintu istas omittis nugas ac mecum huc intro ambulas? |
| Char. |
| HospesresponditZacynthi ficos fieri non malas. |
| Evt. |
| Nilmentitust. Char. Sed de amica seindaudivisse autumat |
945 | hicAthenis esse. Evt. Calchas iste quidemZacynthiust. |
| Char. |
| Navemconscendoproficiscor ilico. iam sum domi |
| iamredii <ex> exilio. salvemi sodalis Eutyche: |
| utvaluisti? quid parentes mei? valent mater pater? |
| benevocasbenigne dicis: cras apud tenunc domi. |
950 | sicdecetsic fieri oportet. Evt. Eloque nisomnias. |
| hichomo non sanust. Char. Medicari amicus quinproperas <mihi>? |
| Evt. |
| Sequeresis. Char. Sequor. Evt. Clementerquaesocalces deteris. |
| audintu? Char. Iam dudum audivi. Evt. Pacemcomponi volo |
| meopatri cum matre: nam nunc est irata Char. Imodo. |
| Evt. |
955 | Propteristanc. Char. I modo. Evt. Ergocura. Char. Quin tu ergo i modo. |
| tampropitiam reddamquam quom propitiast Iuno Iovi. |
|
|
| Atto 5Scena 4 | Evtychvs |
|
| Adpatrem ibout matris iram sibi esse sedatam sciat. |
| iamredeo. Lys. Placet principium. quid agis?quid fitEutyche? |
| Evt. |
| Optimaopportunitate ambo advenistis. Lys. Quidrei est? |
| Evt. |
965 | Vxortibi placida et placatast. cette dextras nunciam. |
| Lys. |
| Di meservant. Evt. Tibi amicam esse nullamnuntio. |
| Dem. |
| Di teperdant. quid negotist namquaesoistuc? Evt. Eloquar. |
| animumadvortite igitur ambo. Dem. Quin tibi ambooperam damus. |
| Evt. |
| Quibono sunt genere nati<si> sunt ingenio malo |
970 | suapteculpa genere sapiuntgenus ingenio improbant. |
| Dem. |
| Verumhic dicit. Lys. Tibi ergo dicit. Evt. Eoillud est verum magis. |
| nam teistac aetate haud aequom filio fuerat tuo |
| adulescentiamanti amicam eripere emptam argento suo. |
| Dem. |
| Quid tuais? Charini amicast illa? Evt. Vtdissimulat malus. |
| Dem. |
975 | Illequidem illam sese ancillam matri emisse dixerat. |
| Evt. |
| Proptereaigitur tu mercatu'snovos amatorvetus puer? |
| Lys. |
| Optumehercleperge <tu>ego adsistam hinc altrinsecus. |
| quibusest dictis dignususque oneremus ambo. Dem. Nullussum. |
| Lys. |
| Filiosuo qui innocenti fecit tantam iniuriam. |
| Evt. |
980 | Quemquidem hercle egoin exilium cum iretredduxi domum; |
| namibat exulatum. Dem. An abiit? Lys. Etiamloquerelarua? |
| temperareistac aetate istis decebat artibus. |
| Dem. |
| Fateordeliqui profecto. Evt. Etiam loquerelarua? |
22a 983a | [vacuomesse istac ted aetate his decebat noxiis.] |
| itidemut tempus anniaetatem aliam aliud factum condecet; |
985 | nam siistuc ius estsenecta aetate scortari senes |
| ubilocist res summa nostra publica? Dem. Eiperii miser. |
| Lys. |
| Adulescentesrei agendae isti magis solent operam dare. |
| Dem. |
| Iamobsecro hercle vobis habete cum porciscum fiscina. |
| Evt. |
| Reddeilli. Dem. Sibi habeatiam ut volt per mesibi habeat licet. |
| Evt. |
990 | Temperiedepolquoniam ut aliter facias non est copia. |
| Dem. |
| Supplicisibi sumat quid volt ipse ob hanc iniuriam |
| modopacem faciatis orout ne mihi iratus siet. |
| sihercle scivissem sive adeo ioculo dixisset mihi |
| seillam amarenumquam facerem ut illam amanti abducerem. |
995 | Eutycheted orosodalis eius esserva et subveni: |
| huncsenem para [me] clientem; memorem dices benefici. |
| Lys. |
| Ora utignoscat delictis tuis atque adulescentiae. |
| Dem. |
| Pergintu autem? heiasuperbe invehere. spero ego mihi quoque |
| tempustale eventurumut tibi gratiam referam parem. |
| Lys. |
1000 | Missasiam ego istas artis feci. Dem. Et quidemego dehinc iam. Evt. Nihil <agis>: |
| consuetudineanimus rursus te huc inducet. Dem. Obsecro |
| satisiam ut habeatis. quin loris caedite etiamsi lubet. |
| Lys. |
| Rectedicis. sed istuc uxor facietquom hoc resciverit. |
| Dem. |
| Nihilopust resciscat. Evt. Quid istic? nonresciscetne time. |
1005 | eamusintronon utibilest hic locusfactis tuis |
| dummemoramusarbitri ut sint qui praetereant per vias. |
| Dem. |
| Herclequi tu recte dicis: eadem brevior fabula |
| erit.eamus. Evt. Hic est intus filius apud nostuos. |
| Dem. |
| Optumest.illac per hortum nos domum transibimus. |
| Lys. |
1010 | Eutychehanc volo prius rem agiquam meum intro refero pedem. |
| Evt. |
| Quidistuc est? Lys. Suam quisque homo rem memresponde mihi: |
| certonscis non suscensere mihi tuam matrem? Evt. Scio. |
| Lys. |
| Vide. Evt. Meafide. Lys. Satis habeo. sed quaeso hercleetiam vide. |
| Evt. |
| Nonmihi credis? Lys. Immo credosed tamenmetuo miser. |
| Dem. |
1015 | Eamusintro. Evt. Immo dicamus senibus legemcenseo |
| priusquam abeamusqua se lege teneant contentique sint. |
| annosgnatus sexaginta qui eritsi quem scibimus |
| simaritum sive hercle adeo caelibem scortarier |
| cum eonos hac lege agemus: inscitum arbitrabimur |
1020 | et pernos quidem hercle egebit qui suom prodegerit. |
| neuquisquam posthac prohibeto adulescentem filium |
| quinamet et scortum ducatquod bono fiat modo; |
| siquisprohibueritplus perdet clam <qua>si praehibuerit palam. |
| haecadeo ut ex hac nocte primum lex teneat senes. |
1025 | benevalete; atqueadulescenteshaec si vobis lex placet |
| obsenum hercle industriam vos aequom est clare plaudere. |
|