T.Macci Plauti Mostellaria |
|
|
|
|---|
Atto 1Scena 1 | Grvmio |
| Exi eculina sis forasmastigia |
| qui miinter patinas exhibes argutias. |
| egredereerilis permitiesex aedibus. |
| ego polte rurisi vivamulciscar probe. |
5 | exiinquamnidore culina. quid lates? |
| Tranio |
| quidtibimalumhic ante aedis clamitatiost? |
| an ruricenses te esse? abscede ab aedibus. |
| abirusabi dierecteabscede ab ianua. |
10 | emhocine volebas? Gr. Perii. cur me verberas? |
10 | Tr. |
| Quiavivis. Gr. Patiar. sine modo adveniat senex. |
| sinemodo venire salvomquem absentem comes. |
| Tr. |
| Necveri simile loquere nec verumfrutex |
| comessequemquam ut quisquam absentem possiet. |
| Gr. |
15 | Tuurbanus vero scurradeliciae popli |
15 | rusmihi tu obiectas? sane hoccredoTranio |
| quod tein pistrinum scis actutum tradier. |
| cishercle paucas tempestatesTranio |
| augebisruri numerumgenus ferratile. |
20 | nuncdum tibi lubet licetquepotaperde rem |
20 | corrumpeerilem adulescentem optumum; |
| diesnoctesque bibitepergraecamini |
| amicasemite liberatepascite |
| parasitosobsonate pollucibiliter. |
25 | haecinemandavit tibiquom peregre hinc itsenex? |
25 | hocinemodo hic rem curatam offendet suam? |
| hocineboni esse officium servi existumas |
| ut erisui corrumpat et rem et filium? |
| nam egoillum corruptum ducoquom his factis studet; |
30 | quonemo adaeque iuventute ex omni Attica |
30 | antehacest habitus parcus nec magis continens |
| is nuncin aliam partem palmam possidet. |
| virtuteid factum tua et magisterio tuo. |
| Tr. |
| Quidtibimalumme aut quid ego agam curatiost? |
35 | an ruriquaeso non suntquos curesbovis? |
35 | lubetpotareamarescorta ducere. |
| meitergi facio haecnon tui fiducia. |
| Gr. |
| Quamconfidenter loquitur. Tr. At te Iuppiter |
| diqueomnes perdantfuoboluisti alium. |
40 | germanainluviesrusticushircushara suis |
40 | caenokoprôn commixte. Gr. Quid vis fieri? |
| nonomnes possunt olere unguenta exotica |
| si tuolesneque superiores accumbere |
45 | nequetam facetis quam tu vivis victibus. |
| tu tibiistos habeas turtures piscis avis |
45 | sine mealiato fungi fortunas meas. |
| tufortunatu'sego miser: patiunda sunt. |
50 | meumbonum mete tuom maneat malum. |
| Tr. |
| Quasiinvidere mi hoc videreGrumio |
| quiamihi bene est et tibi male est; dignissumumst: |
50 | decetme amare et te bubulcitarier |
| mevictitare pulchrete miseris modis. |
| Gr. |
55 | Ocarnuficium cribrumquod credo fore |
| ita teforabunt patibulatum per vias |
| stimulis<carnufices>si huc reveniat senex. |
55 | Tr. |
| Quiscisan tibi istuc evenat prius quam mihi? |
| Gr. |
| Quianumquam meruitu meruisti et nunc meres. |
| Tr. |
60 | Orationisoperam compendi face |
| nisi temala re magna mactari cupis. |
| Gr. |
| Ervomdaturin estisbubus quod feram? |
60 | datesi non estis. agiteporro pergite |
| quoniamoccepistis: bibitepergraecamini |
65 | esteecfercite vossaginam caedite. |
| Tr. |
| Taceatque abi rus. ego ire in Piraeum volo |
| invesperum parare piscatum mihi. |
65 | ervomtibi aliquis cras faxo ad villam adferat. |
| quidest? quid tu me nunc optuerefurcifer? |
| Gr. |
70 | Poltibi istuc credo nomen actutum fore. |
| Tr. |
| Duminterea sic sitistuc actutum sino. |
| Gr. |
| Itaest. sed unum hoc scito: nimio celerius |
70 | venietquod noles quam illudquod cupide petas. |
| Tr. |
| Molestusne sis nunciami ruste amove. |
75 | ne tu[erres] hercle praeterhac mihi non facies moram.-- |
| Gr. |
| Satinabiit neque quod dixi flocci existumat? |
| pro diimmortalesobsecro vostram fidem |
75 | facitehuc ut redeat noster quam primum senex |
| trienniumqui iam hinc abestprius quam omnia |
80 | periereet aedis et ager; qui nisi huc redit |
| paucorummensum sunt relictae reliquiae. |
| nuncrus abibo. nam eccum erilem filium |
80 | videocorruptum ex adulescente optumo.-- |
Atto 1Scena 2 | Philolaches |
| Recordatusmultum et diu cogitavi |
85 | argumentaquein pectus institui multa |
| egoatque in meo cordesi est quod mihi cor |
| eamrem volutavi et diu disputavi |
5 | hominemcuius reiquando natus esset |
| similemesse arbitrarer simulacrumque habere: |
90 | idrepperi iam exemplum. |
| novarumaedium esse arbitror similem ego hominem |
| quandonatus est. ei rei argumenta dicam. |
10 | [atquehoc haud videtur veri simile vobis |
| atego id faciam esse ita ut credatis.] |
95 | [profectoita esse ut praedico vera vincam.] |
| atquehoc vosmet ipsiscioproinde uti nunc |
| egoesse autumoquando dicta audietis |
15 | meahaud aliter id dicetis. |
| auscultateargumenta dum dico ad hanc rem: |
100 | simulgnaruris vos volo esse hanc rem mecum. |
| aedesquom extemplo sunt parataeexpolitae |
| factaeprobe examussim |
20 | laudantfabrum atque aedes probantsibi quisque inde exemplum expetunt |
| sibiquisque similis volt suassumptum operam <non> parcuntsuam. |
105 | atqueubi illo immigrat nequam homoindiligens |
| cumpigra familiaimmundusinstrenuos |
| hiciam aedibus vitium additurbonae cum curantur male; |
25 | atqueillud saepe fit: tempestas venit |
| confringittegulas imbricesque: ibi |
110 | dominusindiligens reddere alias nevolt; |
| venitimberperlavit parietesperpluont |
| tignaputefacitperdit operam fabri: |
30 | nequiorfactus iam est usus aedium. |
| atque<ea> haud est fabri culpased magna pars |
115 | moremhunc induxerunt: si quid nummo sarciri potest |
| usquemantant neque id faciuntdonicum |
| parietesruont: aedificantur aedes totae denuo. |
35 | haecargumenta ego aedificiis dixi; nunc etiam volo |
| dicereut homines aedium esse similis arbitremini. |
120 | primumdumparentes fabri liberum sunt: |
| eifundamentum substruont liberorum; |
| extolluntparant sedulo in firmitatem |
40 | etut in usum boni et in speciem |
| poplosint sibiquehaud materiae reparcunt |
125 | necsumptus ibi sumptui esse ducunt; |
| expoliunt:docent litterasiura leges |
| sumptusuo et labore |
45 | nitunturut alii sibi esse illorum similis expetant. |
| adlegionem cum ita <paratos mittunt>adminiclum eis danunt |
130 | tumiamaliquem cognatum suom. |
| eatenus.abeunt a fabris. unum ubi emeritum est stipendium |
| igiturtum specimen cerniturquo eveniat aedificatio. |
50 | namego ad illud frugi usque et probus fui |
| infabrorum potestate dum fui. |
135 | posteaquom immigravi ingenium in meum |
| perdidioperam fabrorum ilico oppido. |
| venitignaviaea mihi tempestas fuit |
55 | miadventu suo grandinem [imbremque] attulit; |
| haecverecundiam mi et virtutis modum |
140 | deturbavitdetexitque a me ilico; |
| postillaoptigere me neglegens fui. |
| continuopro imbre amor advenit [in cor meum] |
60 | isusque in pectus permanavitpermadefecit cor meum. |
| nuncsimul resfidesfamavirtusdecus |
145 | deseruerunt:ego sum in usu factus nimio nequior. |
| atqueedepol ita haec tigna umide <iam> putent: non videor mihi |
| sarcireposse aedes measquin totae perpetuae ruant |
65 | cumfundamento perierint nec quisquam esse auxilio queat. |
| cordoletcum scio ut nunc sum atque ut fui |
150 | quoneque industrior de iuventute erat |
| <quisquamnec clarior> arte gymnastica: |
| discohastispilacursuarmisequo |
70 | victitabamvolup |
| parsimoniaet duritia discipulinae aliis eram |
155 | optumiquique expetebant a me doctrinam sibi. |
| nuncpostquam nihili sumid vero meopte ingenio repperi. |
AAtto 1Scena 3 | Philemativm |
| Iampridem ecastor frigida non lavi magis lubenter |
| necquom me meliusmea Scapharear esse deficatam. |
| Sc. |
| Eventusrebus omnibusvelut horno messis magna |
160 | fuit. Philem. Quidea messis attinet ad meam lavationem? |
5 | Sc. |
| Nihiloplus quam lavatio tua ad messim. Philol. OVenus venusta |
| haecilla est tempestas meamihi quae modestiam omnem |
| detexittectus qua fui; tum mihi Amor et Cupido |
| inpectus perpluit meumneque iam umquam optigere possum: |
165 | madentiam in corde parietesperiere haec oppido aedis. |
10 | Philem. |
| Contemplaamabomea Scaphasatin haec me vestis deceat. |
| volome placere Philolachimeo ocellomeo patrono. |
| Sc. |
| Quintu te exornas moribus lepidisquom lepida tute es? |
| nonvestem amatores amant [mulieris]sed vestis fartim. |
| Philol. |
170 | Itame di amentlepidast Scaphasapit scelesta multum. |
15 | utlepide omnes mores tenet sententiasque amantum. |
| Philem. |
| Quidnunc? Sc. Quid est? Philem. Quinme aspice et contemplaut haec me deceat. |
| Sc. |
| Virtuteformae id evenitte ut deceat quidquid habeas. |
| Philol. |
| Ergoob istuc verbum teScaphadonabo ego hodie aliqui |
175 | nequepatiar te istanc gratiis laudassequae placet mi. |
20 | Philem. |
| Noloego te adsentari mihi. Sc. Nimis tu quidemstulta es mulier. |
| ehomavis vituperarier falso quam vero extolli? |
| equidempol vel falso tamen laudari multo malo |
180 | quamvero culpari aut meam speciem alios inridere. |
| Philem. |
| Egoverum amoverum volo dici mihi: mendacem odi. |
25 | Sc. |
| Itatu me amesita Philolaches tuos te ametut venusta es. |
| Philol. |
| Quidaisscelesta? quo modo adiurasti? ita ego istam amarem? |
| quidistaec meid cur non additum est? infecta dona facio. |
185 | periisti:quod promiseram tibi donumperdidisti. |
| Sc. |
| Equidempol miror tam catamtam docilem te et bene doctam |
30 | nuncstultam stulte facere. Philem. Quin monequaesosi quid erro. |
| Sc. |
| Tuecastor errasquae quidem illum expectes unum atque illi |
| morempraecipue sic geras atque alios asperneris. |
190 | matronaenon meretricium est unum inservire amantem. |
| Philol. |
| ProIuppiternam quod malum versatur meae domi illud? |
35 | dideaeque me omnes pessumis exemplis interficiant |
| nisiego illam anum interfecero siti fameque atque algu. |
| Philem. |
| Noloego mihi male teScaphapraecipere. Sc. Stultaes plane |
195 | quaeillum tibi aeternum putes fore amicum et benevolentem. |
| moneoego te: te ille deseret aetate et satietate. |
40 | Philem. |
| Nonspero. Sc. Insperata accidunt magis saepequam quae speres. |
| postremosi dictis nequis perduciut vera haec credas |
| meadictaex factis nosce rem. vides quae sim; et quae fui ante. |
200 | nihiloego quam nunc tu * * amata sum; atque uni modo gessi morem: |
| quipol meubi aetate hoc caput colorem commutavit |
45 | reliquitdeseruitque me. tibi idem futurum credo. |
| Philol. |
| Vixcomprimorquin involem illi in oculos stimulatrici. |
| Philem. |
| Solamille me soli sibi suo <sumptu> liberavit: |
205 | illime soli censeo esse oportere opsequentem. |
| Philol. |
| Prodi immortalesmulierem lepidam et pudico ingenio. |
50 | benehercle factum et gaudeo mihi nihil esse huius causa. |
| Sc. |
| Inscitaecastor tu quidem es. Philem. Quapropter? Sc. Quaeistuc <cures> |
| utte ille amet. Philem. Cur obsecro noncurem? Sc. Libera es iam. |
210 | tuiam quod quaerebas habes: ille te nisi amabit ultro |
| idpro tuo capite quod dedit perdiderit tantum argenti. |
55 | Philol. |
| Periihercleni ego illam pessumis exemplis enicasso. |
| illahanc corrumpit mulierem malesuada vitilena. |
| Philem. |
| Numquamego illi possum gratiam referre ut meritust de me. |
215 | Scaphaid tu mihi ne suadeasut illum minoris pendam. |
| Sc. |
| Athoc unum facito cogites: si illum inservibis solum |
60 | dumtibi nunc haec aetatulastin senecta male querere. |
| Philol. |
| Inanginam ego nunc me velim vertiut veneficae illi |
| faucesprehendam atque enicem scelestam stimulatricem. |
| Philem. |
220 | Eundemanimum oportet nunc mihi esse gratumut impetravi |
| atqueolimprius quam id extudiquom illi subblandiebar. |
65 | Philol. |
| Divime faciant quod voluntni ob istam orationem |
| teliberasso denuo et ni Scapham enicasso. |
| Sc. |
| Sitibi sat acceptum est fore tibi victum sempiternum |
225 | atqueillum amatorem tibi proprium futurum in vita |
| soligerundum censeo morem et capiundas crines. |
70 | Philem. |
| Vtfama est hominiexin solet pecuniam invenire. |
| egosi bonam famam mihi servassosat ero dives. |
| Philol. |
| Siquidemhercle vendundust patervenibit multo potius |
230 | quamte me vivo umquam sinam egere aut mendicare. |
| Sc. |
| Quidillis futurum est ceteris qui te amant? Philem. Magisamabunt |
75 | quom<me> videbunt gratiam referre <bene mere>nti. |
| Philol. |
| Vtinamnunc meus emortuos pater ad me nuntietur |
| utego exheredem meis bonis me faciam atque haec sit heres. |
| Sc. |
235 | Iamista quidem absumpta res erit: dies noctesque estur bibitur |
| nequequisquam parsimoniam adhibet: sagina plane est. |
80 | Philol. |
| Inte hercle certumst principe ut sim parcus experiri |
| namneque edes quicquam neque bibes apud me his decem diebus. |
| Philem. |
| Siquid tu in illum bene voles loquiid loqui licebit: |
240 | necrecte si illi dixerisiam ecastor vapulabis. |
| Philol. |
| Edepolsi summo Iovi bovi eo argento sacruficassem |
85 | proillius capite quod dedinumquam aeque id bene locassem. |
| videaseam medullitus me amare. ohprobus homo sum: |
| quaepro me causam diceretpatronum liberavi. |
| Sc. |
245 | Videote nihili pendere prae Philolache omnis homines. |
| nuncne eius causa vapulemtibi potius adsentabor. |
90 | [siacceptum sat habestibi fore illum amicum sempiternum.] |
| Philem. |
| Cedomi speculum et cum ornamentis arculam actutumScapha |
| ornataut simquom huc adveniat Philolaches voluptas mea. |
| Sc. |
250 | Mulierquae se suamque aetatem spernitspeculo ei usus est: |
| quidopust speculo tibiquae tute speculo speculum es maxumum? |
95 | Philol. |
| Obistuc verbumne nequiquamScaphatam lepide dixeris |
| daboaliquid hodie peculi tibiPhilematium mea. |
| Philem. |
| Suoquique loco (viden?) capillus satis compositust commode. |
| Sc. |
255 | Vbitu commoda escapillum commodum esse credito. |
| Philol. |
| Vahquid illa pote peius quicquam muliere memorarier? |
100 | nuncadsentatrix scelesta estdudum adversatrix erat. |
| Philem. |
| Cedocerussam. Sc. Quid cerussa opustnam? Philem. Qui malas oblinam. |
| Sc. |
| Vnaopera ebur atramento candefacere postules. |
| Philol. |
260 | Lepidedictum de atramento atque ebore. eugeplaudo Scaphae. |
| Philem. |
| Tumtu igitur cedo purpurissum. Sc. Non do.scita es tu quidem. |
105 | novapictura interpolare vis opus lepidissimum? |
| nonistanc aetatem oportet pigmentum ullum attingere |
| nequecerussam neque melinumneque aliam ullam offuciam. |
| Philem. |
265 | Capeigitur speculum. Philol. Ei mihi miserosavium speculo dedit. |
| nimisvelim lapidemqui ego illi speculo diminuam caput. |
110 | Sc. |
| Linteumcape atque exterge tibi manus. Philem. Quiditaobsecro? |
| Sc. |
| Vtspeculum tenuistimetuo ne olant argentum manus: |
| neusquam argentum te accepisse suspicetur Philolaches. |
| Philol. |
270 | Nonvideor vidisse lenam callidiorem ullam alteras. |
| utlepide atque astute in mentem venit de speculo malae. |
115 | Philem. |
| Etiamneunguentis unguendam censes? Sc. Minimefeceris. |
| Philem. |
| Quapropter? Sc. Quiaecastor mulier recte oletubi nihil olet. |
| namistae veteresquae se unguentis unctitantinterpoles |
275 | vetulaeedentulaequae vitia corporis fuco occulunt |
| ubisese sudor cum unguentis consociavitilico |
120 | itidemolentquasi cum una multa iura confudit cocus. |
| quidolant nesciasnisi id unumni male olere intellegas. |
| Philol. |
| Vtperdocte cuncta callet. nihil hac docta doctius. |
280 | verumillud esse maxima adeo pars vestrorum intellegit |
| quibusanus domi sunt uxoresquae vos dote meruerunt. |
125 | Philem. |
| Agedumcontempla aurum et pallamsatin haec <me> deceatScapha. |
| Sc. |
| Nonme istuc curare oportet. Philem. Quemobsecro igitur? Sc. Eloquar: |
285 | Philolachemis ne quid ematnisi quod sibi placere censeat. |
| [namamator meretricis mores sibi emit auro et purpura.] |
| quidopustquod suom esse nolitei ultro ostentarier? |
130 | [purpuraaetati occultandaestaurum turpi mulieri.] |
| pulchramulier nuda erit quam purpurata pulchrior: |
290 | [postenequiquam exornata est benesi morata est male. |
| pulchrumornatum turpes mores peius caeno conlinunt.] |
| namsi pulchra estnimis ornata est. Philol. Nimisdiu abstineo manum. |
135 | quidhic vos agitis? Philem. Tibi me exorno utplaceam. Philol. Ornata es satis. |
| abitu hinc intro atque ornamenta haec aufer. sedvoluptas mea |
295 | meaPhilematiumpotare tecum conlibitum est mihi. |
| Philem. |
| Etedepol mihi tecumnam quod tibi libet idem mihi libet |
| meavoluptas. Philol. Em istuc verbum vile estviginti minis. |
140 | Philem. |
| Cedoamabodecem: bene emptum tibi dare hoc verbum volo. |
| Philol. |
| Etiamnunc decem minae apud te sunt; vel rationem puta. |
300 | trigintaminas pro capite tuo dedi. Philem. Curexprobras? |
| Philol. |
| Egoneid exprobremqui mihimet cupio id opprobrarier? |
| necquicquam argenti locavi iam diu usquam aeque bene. |
145 | Philem. |
| Certeegoquod te amooperam nusquam melius potui ponere. |
| Philol. |
| Beneigitur ratio accepti atque expensi inter nos convenit: |
305 | tume amasego te amo; merito id fieri uterque existimat. |
| haecqui gaudentgaudeant perpetuo suo semper bono; |
| quiinvidentne umquam eorum quisquam invideat prosus commodis. |
150 | Philem. |
| Ageaccumbe igitur. cedo aquam manibuspuereappone hic mensulam. |
| videtali ubi sint. vin unguenta? Philol. Quidopust? cum stacta accubo. |
310 | sedestne hic meus sodalisqui huc incedit cum amica sua? |
| isestCallidamates cum amica incedit. eugeoculus meus |
| conveniuntmanuplares eccos: praedam participes petunt. |
Atto 1Scena 4 | Callidamates |
| Adversumveniri mihi ad Philolachetem |
| volotemperi. audiem tibi imperatum est. |
315 | namilli ubi fuiinde effugi foras |
| itame ibi male convivi sermonisque taesumst. |
5 | nunccomissatum ibo ad Philolachetem |
| ubinos hilari ingenio et lepide accipient. |
| ecquidtibi videor mammamadere? |
| Delphivm |
320 | Semperistoc modo. |
| moratu'stu te. <ire huc> debebas. |
10 | Call. |
| Visneego te ac tu me amplectare? |
| Del. |
| Sitibi cordi est facerelicet. Call. Lepidaes. |
| ducme amabo. Del. Cave ne cadasasta. |
| Call. |
325 | O--o--ocellusmeustuos sum alumnusmel meum. |
| Del. |
| Cavemodone prius in via accumbas |
15 | quamilliubi lectus est stratusconcumbimus. |
| Call. |
| Sinesine cadere me. Del. Sinosed hocquod miin manu est: |
| sicadesnon cades quin cadam tecum. |
| Call. |
330 | Iacentistollet postea nos ambos aliquis. |
| Del. |
| Madethomo. Call. Tun me ais mammamadere? |
20 | Del. |
| Cedomanumnolo equidem te adfligi. |
| Call. |
| Emtene. Del. Agei simul. Call. Quoego eam? Del. An <ne>scis? |
| Call. |
| Scioin mentem venit modo: |
335 | nempedomum eo comissatum. |
| Del. |
335a | Immoistuc quidem. Call. Iam memini. |
| Philol. |
| Numnon vis me obviam his ireanime mi? |
25 | illiego ex omnibus optume volo. |
| iamrevertar. Philem. Diu est iam id mihi. |
| Call. |
| Ecquishic est? Philol. Adest. Call. EuPhilolaches |
340 | salveamicissime mi omnium hominum. |
| Philol. |
| Dite ament. accubaCallidamates. |
30 | undeagis te? Call. Vnde homo ebrius probe. |
| Philem. |
| Quinamabo accubasDelphium mea? |
| dailli quod bibat. Call. Dormiam ego iam. |
| Philol. |
345 | Nummirum aut novom quippiam facit? |
| Del. |
| Quidego hoc faciam postea? Philem. Measicsine eumpse. |
35 | agetu interim da ab Delphio cito cantharum circum. |
Atto 2Scena 1 | Tranio |
| Iuppitersupremus summis opibus atque industriis |
| meperiisse et Philolachetem cupit erilem filium. |
350 | occiditSpes nostranusquam stabulum est Confidentiae |
| necSalus nobis saluti iam essesi cupiatpotest: |
5 | itamalimaeroris montem maximum ad portum modo |
| conspicatussum: erus advenit peregreperiit Tranio. |
| ecquishomo estqui facere argenti cupiat aliquantum lucri |
355 | quihodie sese excruciari meam vicem possit pati? |
| ubisunt isti plagipatidaeferritribaces viri |
10 | velisti qui hosticas trium nummum causa subeunt sub falas |
| ubiquinis aut denis hastis corpus transfigi solet? |
| egodabo ei talentumprimus qui in crucem excucurrerit; |
360 | sedea legeut offigantur bis pedesbis bracchia. |
| ubiid erit factuma me argentum petito praesentarium. |
15 | sedego--sumne infelixqui non curro curriculo domum? |
| Philol. |
| <Adest>adest opsonium. eccum Tranio a portu redit. |
| Tr. |
| Philolaches. Philol. Quidest? Tr. <Et> ego ettu-- Philol. Quid et ego ettu? Tr. Periimus. |
| Philol. |
365 | Quidita? Tr. Pater adest. Philol. Quidego ex te audio? Tr. Absumpti sumus. |
| paterinquam tuos venit. Philol. Vbi is estobsecro? Tr. * adest. |
20 | Philol. |
| Quisid ait? quis vidit? Tr. Egomet inquamvidi. Philol. Vae mihi. |
| quidego ago? Tr. Nam quid tumalumme rogitasquid agas? accubas. |
| Philol. |
| Tutinvidisti? Tr. Egometinquam. Philol. Certe? Tr. <Certe>inquam. Philol. Occidi |
370 | situ vera memoras. Tr. Quid mihi sit bonisimentiar? |
| Philol. |
| Quidego nunc faciam? Tr. Iube haec hinc omniaamolirier. |
25 | quisistic dormit? Philol. Callidamates. Tr. SuscitaistumDelphium. |
| Del. |
| CallidamatesCallidamatesvigila. Call. Vigilocedo[ut] bibam. |
| Del. |
| Vigila.pater advenit peregre Philolachis. Call. Valeatpater. |
| Philol. |
375 | Valetille quidematque <ego> disperii. Call. Bisperiisti? qui potest? |
| Philol. |
| Quaesoedepolexsurge; pater advenit. Call. Tuosvenit pater? |
30 | iubeabire rursum. quid illi reditio etiam huc fuit? |
| Philol. |
| Quidego agam? pater iam hic me offendet miserum adveniens ebrium |
| aedisplenas convivarum et mulierum. miserum est opus |
380 | igiturdemum fodere puteumubi sitis fauces tenet; |
| sicutego adventu patris nunc quaero quid faciam miser. |
35 | Tr. |
| Ecceautem <iterum> hic deposivit caput et dormit. suscita. |
| Philol. |
| Etiamvigilas? paterinquamaderit iam hic meus. Call. Aintupater? |
| cedosoleas mihiut arma capiam. iam pol ego occidam patrem. |
| Philol. |
385 | Perdisrem. Del. Taceamabo. Tr. Abripitehunc intro actutum inter manus. |
| Call. |
| Iamhercle ego vos pro matula habebonisi mihi matulam datis. |
40 | Philol. |
| Perii. Tr. Habebonum animum: ego istum lepide medicabo metum. |
| Philol. |
| Nullussum. Tr. Taceas: ego qui istaec sedemmeditabor tibi. |
| satinhabessi ego advenientem ita patrem faciam tuom |
390 | nonmodo ne intro eatverum etiam ut fugiat longe ab aedibus? |
| vosmodo hinc abite intro atque haec hinc propere amolimini. |
45 | Philol. |
| Vbiego ero? Tr. Vbi maxime esse vis: cum haccum istac eris. |
| Del. |
| Quidsi igitur abeamus hinc nos? Tr. Non hoclongeDelphium. |
| namintus potate hau tantillo hac quidem causa minus. |
| Philol. |
395 | Eimihiquam istaec blanda dicta quo evenant madeo metu. |
| Tr. |
| Potinanimo ut sis quieto et facias quod iubeo? Philol. Potest. |
50 | Tr. |
| OmniumprimumPhilematiumintro abiet tuDelphium. |
| Del. |
| Morigeraetibi erimus ambae.-- Tr. Ita ille faxitIuppiter. |
| animumadvorte nunciam tu quae volo accurarier. |
400 | omniumprimumdum aedes iam face occlusae sient; |
| intuscave muttire quemquam siveris. Philol. Curabitur. |
55 | Tr. |
| Tamquamsi intus natus nemo in aedibus habitet. Philol. Licet. |
| Tr. |
| Neuquisquam responsetquando hasce aedis pultabit senex. |
| Philol. |
| Numquidaliud? Tr. Clavem mi harunc aediumLaconicam |
405 | iamiube efferri intus: hasce ego aedis occludam hinc foris. |
| Philol. |
| Intuam custodelam meque et meas spes tradoTranio.-- |
60 | Tr. |
| Plumahaud interestpatronus an cliens probior siet. |
| Hominicui nulla in pectore est audacia |
410 | [namcuivis hominivel optumo vel pessumo] |
| quamvisdesubito facile est facere nequiter: |
| verumid videndum estid viri docti est opus |
65 | quaedesignata sint et facta nequiter |
| tranquillecuncta et ut proveniant sine malo |
415 | nequid potiaturquam ob rem pigeat vivere. |
| sicutego efficiamquae facta hic turbavimus |
| profectout liqueant omnia et tranquilla sint |
70 | nequequicquam nobis pariant ex se incommodi. |
| sedquid tu egredereSphaerio? Pver Iamiam * |
71a 419a | ** Tr. Optime. |
420 | praeceptisparuisti. Pver. Iussit maximo |
| opereorareut patrem aliquo absterreres modo |
| neintro iret ad se. Tr. Quin etiam illi hocdicito |
75 | facturum<me>ut ne etiam aspicere aedis audeat |
| capiteobvoluto ut fugiat cum summo metu. |
425 | clavemcedo atque abi intro atque occlude ostium |
| etego hinc occludam.--iube venire nunciam. |
| ludosego hodie vivo praesenti hic seni |
80 | faciamquod credo mortuo numquam fore. |
| concedama foribus huchinc speculabor procul |
430 | undeadvenienti sarcinam imponam seni. |
Atto 2Scena 2 | Theopropides |
| HabeoNeptunegratiam magnam tibi |
| quommed amisisti abs te vix vivom domum. |
| verumsi posthac me pedem latum modo |
| sciesimposisse in undamhau causastilico |
5 435 | quodnunc voluisti facere quin facias mihi. |
| apageapage te a me nunciam post hunc diem: |
| quodcrediturus tibi fuiomne credidi. |
| Tr. |
| EdepolNeptunepeccavisti largiter |
| quioccasionem hanc amisisti tam bonam. |
10 | Th. |
440 | Trienniopost Aegypto advenio domum; |
| credoexspectatus veniam familiaribus. |
| Tr. |
| Nimioedepol ille potuit exspectatior |
| venirequi te nuntiaret mortuom. |
| Th. |
| Sedquid hoc? occlusa ianua est interdius. |
15 445 | pultabo.heusecquis intust? aperitin fores? |
| Tr. |
| Quishomo estqui nostras aedes accessit prope? |
| Th. |
| Meusservos hic quidem est Tranio. Tr. OTheopropides |
| eresalvesalvom te advenisse gaudeo. |
| usquinvaluisti? Th. Vsque ut vides. Tr. Factumoptime. |
20 | Th. |
450 | Quidvos? insanin estis? Tr. Quidum? Th. Sicquia |
| forisambulatisnatus nemo in aedibus |
| servatneque qui recludat neque quis respondeat. |
| pultando[pedibus] paene confregi hasce ambas <foris>. |
| Tr. |
455 | Eho antu tetigisti has aedis? Th. Cur nontangerem? |
25 | quinpultandoinquampaene confregi foris. |
| Tr. |
| Tetigistin? Th. Tetigiinquamet pultavi. Tr. Vah. Th. Quidest? |
| Tr. |
| Malehercle factum. Th. Quid estnegoti? Tr. Non potest |
| diciquam indignum facinus fecisti et malum. |
| Th. |
460 | Quidiam? Tr. Fugeobsecroatque abscede abaedibus. |
30 | fugehucfuge ad me propius. tetigistin foris? |
| Th. |
| Quomodo pultare potuisi non tangerem? |
| Tr. |
| Occidistihercle-- Th. Quem mortalem? Tr. Omnistuos. |
| Th. |
| Di tedeaeque omnes faxint cum istoc omine-- |
| Tr. |
465 | Metuote atque istos expiare ut possies. |
35 | Th. |
| Quam obrem? aut quam subito rem mihi adportas novam? |
35a 466a | * * * |
| Tr. |
| Etheusiube illos illinc ambo abscedere. |
| Th. |
| Apscedite. Tr. Aedesne attigatis. tangite |
| vosquoque terram. Th. Obsecro herclequineloquere * |
38a 469a | * * * |
| Tr. |
470 | Quiaseptem menses suntquom in hasce aedis pedem |
40 | nemointro tetulitsemel ut emigravimus. |
| Th. |
| Eloquerequid ita? Tr. Circumspicedumnumquis est |
| sermonemnostrum qui aucupet? Th. Tutum probest. |
| Tr. |
| Circumspiceetiam. Th. Nemo est. loquere nunciam. |
| Tr. |
475 | Capitalescelus est. Th. Quid est? non <satis>intellego. |
45 | Tr. |
| Scelusinquamfactum est iam diuantiquom et vetus. |
| Th. |
| Antiquom? Tr. Idadeo nos nunc factum invenimus. |
| Th. |
| Quidistuc est sceleris? aut quis id fecit? cedo. |
| Tr. |
| Hospesnecavit hospitem captum manu; |
480 | isteut ego opinorqui has tibi aedis vendidit. |
50 | Th. |
| Necavit? Tr. Aurumqueei ademit hospiti |
| eumquehic defodit hospitem ibidem in aedibus. |
| Th. |
| Quapropterid vos factum suspicamini? |
| Tr. |
| Egodicamausculta. ut foris cenaverat |
485 | tuosgnatuspostquam rediit a cena domum |
55 | abimusomnes cubitum; condormivimus: |
| lucernamforte oblitus fueram exstinguere; |
| atqueille exclamat derepente maximum. |
| Th. |
| Quishomo? an gnatus meus? Tr. Sttaceausculta modo. |
490 | aitvenisse illum in somnis ad se mortuom. |
60 | Th. |
| Nempeergo in somnis? Tr. Ita. sed ausculta modo. |
| aitillum hoc pacto sibi dixisse mortuom. |
| Th. |
| Insomnis? Tr. Mirum quin vigilanti diceret |
| quiabhinc sexaginta annos occisus foret. |
495 | interduminepte stultus es<Theopropides>. |
65 | Th. |
| Taceo. Tr. Sedecce quae illi in * |
| 'egotransmarinus hospes sum Diapontius. |
| hichabitohaec mihi dedita est habitatio. |
| nam meAcheruntem recipere Orcus noluit |
500 | quiapraemature vita careo. per fidem |
70 | deceptussum: hospes [hic] me necavit isque me |
| defoditinsepultum clam [ibidem] in hisce aedibus |
| scelestusauri causa. nunc tu hinc emigra. |
| scelestaehae sunt aedesimpia est habitatio'. |
505 | quaehic monstra fiuntanno vix possum eloqui. |
75 | Th. |
| Stst. |
| Tr. |
| Quidobsecro herclefactum est? Th. Concrepuitforis. |
| Tr. |
| Hicinpercussit! Th. Guttam haud habeo sanguinis |
| vivomme accersunt Acheruntem mortui. |
| Tr. |
510 | Periiillisce hodie hanc conturbabunt fabulam. |
80 | nimisquam formidone manifesto hic me opprimat. |
| Th. |
| Quidtute tecum loquere? Tr. Abscede ab ianua. |
| fugeobsecro hercle. Th. Quo fugiam? etiam tufuge. |
| Tr. |
| Nihilego formidopax mihi est cum mortuis. |
| Intvs. |
515 | HeusTranio. Tr. Non me appellabissi sapis. |
85 | nihilego commeruineque istas percussi fores. |
| Intvs. |
| Quaeso--< Tr. Caveverbum faxis. Th. Dic> quid segreges |
| <sermonem. Tr. Apagehinc te. Th. Quae r>es te agitatTranio? |
| quicumistaec loquere? Tr. An quaeso tuappellaveras? |
520 | ita medi amabuntmortuom illum credidi |
90 | expostularequia percussisses fores. |
| sed tuetiamne astas nec quae dico optemperas? |
| Th. |
| Quidfaciam? Tr. Cave respexisfuge[atque]operi caput. |
| Th. |
| Cur nonfugis tu? Tr. Pax mihi est cum mortuis. |
| Th. |
525 | Scio.quid modo igitur? cur tanto opere extimueras? |
95 | Tr. |
| Nil mecurassisinquamego mihi providero: |
| tuutoccepistitantum quantum quis fuge |
| atqueHerculem invoca. Th. Herculestedinvoco.-- |
| Tr. |
| Etego--tibi hodie ut detsenexmagnum malum. |
530 | pro diimmortalesobsecro vestram fidem |
100 | quidego hodie negoti confeci mali. |
Atto 3Scena 1 | Danista |
| Scelestioremego annum argento faenori |
| numquamullum vidi quam hic mihi annus optigit. |
| amani ad noctem usque in foro dego diem |
535 | locareargenti nemini nummum queo. |
5 | Tr. |
| Nuncpol ego perii plane in perpetuom modum. |
| danistaadestqui dedit <argentum faenore> |
| quiamica est empta quoque <opus in sumptus fuit>. |
| manifestares estnisi quid occurro prius |
540 | nehoc senex resciscat. ibo huic obviam. |
10 | sedquidnam hic sese tam cito recipit domum? |
| metuone de hac re quippiam indaudiverit. |
| accedamatque adpellabo. ei quam timeo miser. |
| nihilest miserius quam animus hominis conscius |
545 | sicutme habet. verum utut res sese habet |
15 | pergamturbare porro: ita haec res postulat. |
| undeis? Theopropides Conveni illum unde hasceaedis emeram. |
| Tr. |
| Numquiddixisti de illo quod dixi tibi? |
| Th. |
| Dixihercle vero omnia. Tr. Ei misero mihi |
550 | metuone techinae meae perpetuo perierint. |
20 | Th. |
| Quidtute tecum? Tr. Nihil enim. sed dic mihi |
| dixtinequaeso? Th. Dixiinquamordine omnia. |
| Tr. |
| Etiamfatetur de hospite? Th. Immo pernegat. |
| Tr. |
| Negat<scelestus? Th. Negitatin>quam. Tr. Cogita: |
555 | <nonconfitetur? Th. > Dicam si confessussit. |
25 | quidnunc faciundum censes? Tr. Egon quidcenseam? |
| capeobsecro herclecum eo una iudicem |
| (sedeum videto ut capiasqui credat mihi): |
| tamfacile vinces quam pirum volpes comest. |
| Dan. |
560 | SedPhilolachetis servom eccum Tranium |
30 | quimihi neque faenus neque sortem argenti danunt. |
| Th. |
| Quote agis? Tr. Nec quoquam abeo. ne ego summiser |
| scelestusnatus dis inimicis omnibus. |
| iamillo praesente adibit. ne ego homo sum miser |
565 | itaet hinc et illinc mi exhibent negotium. |
35 | sedoccupabo adire. Dan. Hic ad me itsalvossum |
| spesest de argento. Tr. Hilarus est: frustraest homo. |
| salvereiubeo teMisargyridesbene. |
| Dan. |
| Salveet tu. quid de argentost? Tr. Abi sisbelua. |
570 | continuoadveniens pilum iniecisti mihi. |
40 | Dan. |
| Hichomo est inanis. Tr. Hic homo est certehariolus. |
| Dan. |
| Quintu istas mittis tricas? Tr. Quin quid viscedo. |
| Dan. |
| VbiPhilolaches est? Tr. Numquam potuisti mihi |
| magisopportunus adven<ire quam> advenis. |
| Dan. |
575 | Quidest? Tr. Concede huc. < Dan. Quinmihi faenus red>ditur? |
45 | Tr. |
| Sciote bona esse vocene clama nimis. |
| Dan. |
| Egohercle vero clamo. Tr. Ahgere morem mihi. |
| Dan. |
| Quidtibi ego morem vis geram? Tr. Abi quaesohinc domum. |
| Dan. |
| Abeam? Tr. Reditohuc circiter meridie. |
| Dan. |
580 | Reddeturneigitur faenus? Tr. Reddeturne. abi. |
50 | Dan. |
| Quidego huc recursem aut operam sumam aut conteram? |
| quidsi hic manebo potius ad meridie? |
| Tr. |
| Immoabi domumverum hercle dicoabi modo. |
| ** * |
| Dan. |
585 | Quinvos mihi faenus date. quid hic nugamini? |
55 | Tr. |
| Euherclene tu--abi modoausculta mihi. |
| Dan. |
| Iamhercle ego illum nominabo. * * Tr. Eugestrenue. |
| beatusvero es nuncquom clamas. Dan. Meum peto. |
| multosme hoc pacto iam dies frustramini. |
590 | molestussi sumreddite argentum: abiero. |
60 | responsionesomnes hoc verbo eripis. |
| Tr. |
| Sortemaccipe. Dan. Immo faenusid primum volo. |
| Tr. |
| Quidais tuomnium hominum taeterrime? |
| venistihuc te extentatum? agas quod in manu est. |
595 | nondatnon debet. Dan. Non debet? Tr. Nefrit quidem |
65 | ferrehinc potes. an metuis ne quo abeat foras |
| urbeexulatum faenoris causa tui |
| quoisortem accipere iam licet? Dan. Quin nonpeto |
600 | sortem:illuc primumfaenusreddundum est mihi. |
| Tr. |
| Molestusne sis. nemo datage quid lubet. |
70 | tusoluscredofaenore argentum datas. |
| Dan. |
| Cedofaenusredde faenusfaenus reddite. |
| daturinestis faenus actutum mihi? |
605 | daturfaenus mihi? Tr. Faenus illicfaenus hic. |
| nescitquidem nisi faenus fabularier. |
75 | ultrote. neque ego taetriorem beluam |
| vidisseme umquam quemquam quam te censeo. |
| Dan. |
| Nonedepol tu nunc me istis verbis territas. |
| Th. |
609a | *calidum hoc est: etsi procul abesturit male. * |
610 | quodilluc est faenusopsecroquod illic petit? |
| Tr. |
| Patereccum advenit peregre non multo prius |
80 | illiusis tibi et faenus et sortem dabit |
| neinconciliare quid nos porro postules. |
| videnum moratur. Dan. Quin feramsi quiddatur. |
| Th. |
615 | Quidais tu? Tr. Quid vis? Th. Quisillic est? quid illic petit? |
| quidPhilolachetem gnatum compellat <meum> |
85 | sicet praesenti tibi facit convicium? |
| quidilli debetur? Tr. Obsecro hercle<illud>iube |
| obi<ciilli> argentum ob os impurae beluae. |
| Th. |
620 | Iubeam--? Tr. Iubenhomini argento os verberarier? |
| Dan. |
| Perfacileego ictus perpetior argenteos. |
90 | Tr. |
625 | Audin?videturneobsecro hercleidoneus |
| danistaqui sitgenus quod improbissimum est. |
| Th. |
| Nonego istuc curo qui sit <quid sit> unde sit: |
| idvolo mihi diciid me scire expeto |
| quodillud argentum est? Tr. Est--huic debetPhilolaches |
95 | paulum. Th. Quantillum? Tr. Quasi--quadragintaminas; |
| nesane id multum censeas. Th. Paulum idquidem est. |
| adeoetiam argenti faenus creditum audio. |
| Tr. |
630 | Quattuorquadraginta illi debentur minae |
| etsors et faenus. Dan. Tantumstnihilo pluspeto. |
100 | Tr. |
| Velimquidem hercle ut uno nummo plus petas. |
| dicte daturumut abeat. Th. Egon dicam dare? |
| Tr. |
| Dic. Th. Egone? Tr. Tuipsus. dic modoausculta mihi. |
635 | promitteage inquam: ego iubeo. Th. Responde mihi: |
| quideo est argento factum? Tr. Salvomest. Th. Solvite |
105 | vosmetigitursi salvomst. Tr. Aedis filius |
| tuosemit. Th. Aedis? Tr. Aedis. Th. EugePhilolaches |
| patrissat:iam homo in mercatura vortitur. |
640 | aintuaedis? Tr. Aedis inquam. sed scinquoius modi? |
| Th. |
| Quiscire possum? Tr. Vah. Th. Quidest? Tr. Ne me roga. |
110 | Th. |
| Namquid ita? Tr. Speculo clarascandoremmerum. |
| Th. |
| Benehercle factum. quideas quanti destinat? |
| Tr. |
| Talentismagnis totidem quot ego et tu sumus. |
645 | sedarraboni has dedit quadraginta minas; |
| hincsumpsit quas ei dedimus. satin intellegis? |
115 | nampostquam haec aedes ita erantut dixi tibi |
| continuoest alias aedis mercatus sibi. |
| Th. |
| Benehercle factum. Dan. Heusiam adpetitmeridie. |
| Tr. |
| Absolvehunc quaesovomitu ne hic nos enecet. |
| Th. |
| Adulescensmecum rem habe. Dan. Nempe aps te petam? |
120 | Th. |
| Petitocras. Dan. Abeo: sat habeosi cras fero.-- |
| Tr. |
655 | Malumquod isti di deaeque omnes duint |
| itamea consilia perturbat paenissime. |
| nullumedepol hodie genus est hominum taetrius |
| necminus bono cum iurequam danisticum. |
125 | Th. |
| Quain regione istas aedis emit filius? |
| Tr. |
660 | Ecceautem perii. Th. Dicisne hoc quod te rogo? |
| Tr. |
| Dicam.sed nomen domini quaero quid siet. |
| Th. |
| Agecomminiscere ergo. Tr. Quid ego nunc agam |
| nisiut in vicinum hunc proximum * |
130 | easemisse aedis huius dicam filium? |
665 | calidumhercle esse audivi optimum mendacium. |
| quidquiddei dicuntid decretumst dicere. |
| Th. |
| Quidigitur? iam commentu's? Tr. Di istumperduint-- |
| (immoistunc potius) de vicino hoc proximo |
135 670 | tuosemit aedis filius. Th. Bonan fide? |
| Tr. |
| Siquidemtu argentum reddituru'stum bona |
| siredditurus non esnon emit bona. |
| nonin loco emit perbono? Th. Immo in optumo. |
| cupiohercle inspicere hasce aedis. pultadum fores |
140 675 | atqueevoca aliquem intus ad teTranio. |
| Tr. |
| Ecceautem perii. nunc quid dicam nescio. |
| iterumiam ad unum saxum me fluctus ferunt. |
| quidnunc? non hercle quid nunc faciam reperio: |
| manufestoteneor. Th. Evocadum aliquem ocius |
145 680 | rogacircumducat. Tr. Heus tuat hic suntmulieres: |
| videndumstprimumutrum eae velintne an non velint. |
| Th. |
| Bonumaequomque oras. ipercontare et roga. |
| egohic tantisperdum existe opperiar foris. |
| Tr. |
| Dite deaeque omnes funditus perdantsenex |
150 685 | itamea consilia undique oppugnas male. |
| eugeoptume eccum aedium dominus foras |
| Simoprogreditur intus. huc concessero |
| dummihi senatum consili in cor convoco. |
| igiturtum accedam huncquando quid agam invenero. |
Atto 3Scena 2 | Simo |
690 | Meliusanno hoc mihi non fuit domi |
| necquod una esca me iuverit magis. |
| prandiumuxor mihi perbonum dedit |
| nuncdormitum iubet me ire: minime. |
5 | nonmihi forte visum ilico fuit |
695 | meliusquom prandium quam solet dedit: |
| voluitin cubiculum abducere me anus. |
| nonbonust somnus de prandio. apage. |
| clanculumex aedibus me edidi foras. |
10 | totaturget mihi uxorsciodomi. |
| Tr. |
700 | Resparata est mala in vesperum huic seni. |
| namet cenandum et cubandumst ei male. |
| Si. |
| Quommagis cogito cum meo animo: |
| siquis dotatam uxorem atque anum habet |
15 | neminemsollicitat sopor: ibi omnibus |
705 | iredormitum odio est veluti nunc mihi |
| exsequicerta res estut abeam |
| potiushinc ad forum quam domi cubem. |
| atquepol nesciout moribus sient |
20 | vostrae:haec sat scio quam me habeat male. |
20a 709a | ** * |
710 | peiusposthac fore quam fuit mihi. |
| Tr. |
| Abitustuos tibisenexfecerit male: |
| nihileritquod deorum ullum accusites; |
| teipse iure optimo merito incuses licet. |
25 | tempusnunc est senem hunc adloqui mihi. |
715 | hochabet. repperi qui senem ducerem |
| quodolo a me dolorem procul pellerem. |
| accedam.di te ament plurimumSimo. |
| Si. |
| SalvossisTranio. Tr. Vt vales? Si. Nonmale. |
30 | quidagis? Tr. Hominem optumum teneo. Si. Amicefacis |
720 | quomme laudas. Tr. Decet. Si. Certe.quin m<utuomst>: |
| hercleted hau bonum teneo servom <manu>. |
32a 721a | [ Theopr. Heiamastigiaad me redi. Tr. Iam isti ero.] |
| Si. |
| ]quid nunc? quam mox? Tr. Quidest? Si. Quod solet fieri hic |
| intus. Tr. Quidid est? Si. Scis iam quid loquar. sicdecet. |
35 | ** morem geras. |
725 | vitaquam sit brevis* simul cogita. |
| Tr. |
| *quid * ehem |
| vixtandem percepi super his rebus nostris te loqui. |
| Si. |
| musicehercle agitis aetatemita ut vos decet |
40 730 | vinoet victu probopiscatu electili |
| vitamcolitis. Tr. Immo vita antehac erat: |
| nuncnobis omnia haec exciderunt <simul>. |
| Si. |
| Quidum? Tr. Itaoppido occidimus omnesSimo. |
| Si. |
| Nontaces? prospere vobis cuncta usque adhuc |
45 735 | processerunt. Tr. Itaut dicis facta hau nego. |
| nosprofecto probe ut voluimus viximus. |
| sedSimoita nunc ventus navem <nostram> deseruit. Si. Quidest? |
| quomodo? Tr. Pessimo. Si. Quaenesubducta erat |
| tutoin terra? Tr. Ei. Si. Quidest? Tr. Me miserumoccidi. |
50 | Si. |
740 | Qui? Tr. Quiavenit navisnostrae navi quae frangat ratem. |
| Si. |
| Vellemut tu vellesTranio. sed quid est negoti? Tr. Eloquar. |
| erusperegre venit. Si. Tunc <tibi> *portenditur |
| indeferriteriumpostea <crux. Tr. Per tuate g>enua obsecro |
745 | neindicium ero facias meo. Si. E mene quidmetuasnil sciet. |
55 | Tr. |
| Patronesalve. Si. Nil moror mi istius modiclientis. |
| Tr. |
| Nunchoc quod ad te noster me misit senex-- |
| Si. |
| Hocmihi responde primumquod ego te rogo: |
| iamde istis rebus voster quid sensit senex? |
| Tr. |
750 | Nilquicquam. Si. Numquid increpavit filium? |
60 | Tr. |
| Tamliquidust quam liquida esse tempestas solet * |
| nuncte hoc orare iussit opere maximo |
| utsibi liceret inspicere hasce aedis tuas. |
| Si. |
| Nonsunt venales. Tr. Scio equidem istuc. sedsenex |
755 | gynaeceumaedificare volt hic in suis |
65 | etbalineas et ambulacrum et porticum. |
| Si. |
| Quidergo somniavit? Tr. Ego dicam tibi. |
| darevolt uxorem filio quantum potest |
| adeam rem facere volt novom gynaeceum. |
760 | namsibi laudavisse hasce ait architectonem |
70 | nescioquem exaedificatas insanum bene; |
| nunchinc exemplum capere voltnisi tu nevis. |
| namille eo maiore hinc opere ex te exemplum petit |
| quiaisti umbram aestate tibi esse audivit perbonam |
765 | subsicco lumine usque perpetuom diem. |
75 | Si. |
| Immoedepol veroquom usquequaque umbra esttamen |
| solsemper hic est usque a mani ad vesperum: |
| quasiflagitator astat usque ad ostium |
| necmi umbra hic usquamstnisi si in puteo quaepiamst. |
| Tr. |
770 | QuidSarsinatis ecqua estsi Vmbram non habes? |
80 | Si. |
| Molestusne sis. haec sunt sicut praedico. |
| Tr. |
| Attamen inspicere volt. Si. Inspiciatsilubet; |
| siquid erit quod illi placeatde exemplo meo |
| ipseaedificato. Tr. Eonvoco huchominem? Si. Ivoca. |
| Tr. |
775 | Alexandrummagnum atque Agathoclem aiunt maximas |
85 | duores gessisse: quid mihi fiet tertio |
| quisolus facio facinora immortalia? |
| vehithic clitellasvehit hic autem alter senex. |
| noviciummihi quaestum institui non malum: |
780 | nammuliones mulos clitellarios |
90 | habentat ego habeo homines clitellarios. |
| magnisunt oneris: quidquid imponas vehunt. |
| nunchunc hau scio an conloquar. congrediar. |
| heusTheopropides. Th. Hem quis hic nominat me? |
| Tr. |
785 | Eroservos multis modis fidus. Th. Vnde is? |
95 | Tr. |
| Quodme miserasadfero omne impetratum. |
| Th. |
| Quidillicopsecrotam diu destitisti? |
| Tr. |
| Seninon erat otiumid sum opperitus. |
| Th. |
| Antiquomoptines hoc tuomtardus ut sis. |
| Tr. |
790 | Heustusi voles verbum hoc cogitare |
100 | simulflare sorbereque haud factu facilest. |
| egohic esse et illic simitu hau potui. |
| Th. |
| Quidnunc? Tr. Visespecta tuo usque arbitratu. |
| Th. |
| Age<i>duce me. Tr. Nummoror? Th. Supsequor te. |
| Tr. |
795 | Senexipsus te ante ostium eccum opperitur. |
105 | sedut maestus est se hasce <aedis> vendidisse. |
| Th. |
| Quidtandem? Tr. Orat ut suadeam Philolacheti |
| utistas remittat sibi. Th. Haud opinor. |
| sibiquisque ruri metit. si male emptae |
800 | forentnobis istas redhibere haud liceret. |
110 | lucriquidquid estid domum trahere oportet. |
| misericordias* hominem oportet. |
| Tr. |
| Morarehercle * facis. subsequere. Th. Fiat. |
| dotibi ego operam. Tr. Senex illic est. emtibi adduxi hominem. |
| Si. |
805 | Salvomte advenisse peregre gaudeoTheopropides. |
115 | Th. |
| Deite ament. Si. Inspicere te aedis has velleaiebat mihi. |
| Th. |
| Nisitibi est incommodum. Si. Immo commodum. iintro atque inspice. |
| Th. |
| Atenim mulieres-- Si. Cave tu ullam floccifaxis mulierem. |
| qualibet perambula aedis oppido tamquam tuas. |
| Th. |
810 | Tamquam? Tr. Ahcave tu illi obiectes nunc in aegritudine |
120 | tehas emisse. non tu vides huncvoltu uti tristi est senex? |
| Th. |
| Video. Tr. Ergoinridere ne videare et gestire admodum; |
| nolifacere mentionem te <has> emisse. Th. Intellego |
| etbene monitum ducoatque esse existumo humani ingeni. |
815 | quidnunc? Si. Quin tu is introatque otioseperspecta ut lubet. |
125 | Th. |
| Benebenigneque arbitror te facere. Si. Factumedepol volo. |
125a 816a | [vinqui perductet? Th. Apage istum perductoremnon placet. |
125b 816b | quidquidesterrabo potius quam perductet quispiam.] |
| Tr. |
| Videnvestibulum ante aedis hoc et ambulacrum cuius modi? |
| Th. |
| Luculentumedepol profecto. Tr. Age specta postescuius modi |
| quantafirmitate facti et quanta crassitudine. |
| Th. |
820 | Nonvideor vidisse postis pulchriores. Si. Polmihi |
130 | eopretio empti fuerant olim. Tr. Audin'fuerant' dicere? |
| vixvidetur continere lacrimas. Th. Quantihosce emeras? |
| Si. |
| Trisminas pro istis duobus praeter vecturam dedi. |
| Th. |
| Herclequi multo improbiores sunt quam a primo credidi. |
| Tr. |
825 | Quapropter? Th. Quiaedepol ambo ab infimo tarmes secat. |
135 | Tr. |
| Intempestivosexcisos credoid eis vitium nocet. |
| atqueetiam nunc satis boni suntsi sunt inducti pice; |
| nonenim haec pultiphagus opifex opera fecit barbarus. |
| videncoagmenta in foribus? Th. Video. Tr. Spectaquam arte dormiunt. |
| Th. |
830 | Dormiunt? Tr. Illudquidemut coniventvolui dicere. |
140 | satinhabes? Th. Vt quidquid magis contemplotanto magis placet. |
| Tr. |
| Videnpictumubi ludificat cornix una volturios duos? |
| Th. |
| Nonedepol video. Tr. At ego video. nam intervolturios duos |
| cornixastatea volturios duo vicissim vellicat. |
835 | quaesohuc ad me spectacornicem ut conspicere possies. |
145 | iamvides? Th. Profecto nullam equidem illiccornicem intuor. |
| Tr. |
| Attu isto ad vos optuerequoniam cornicem nequis |
| conspicarisi volturios forte possis contui. |
| Th. |
| Omninout te absolvamnullam pictam conspicio hic avem. |
| Tr. |
840 | Ageiam mittoignosco: aetate non quis optuerier. |
150 | Th. |
| Haecquae possumea mihi profecto cuncta vehementer placent. |
| Si. |
| Latiusdemum est operae pretium ivisse. Th. Recteedepol mones. |
| Si. |
| Ehoistumpuerecircumduce hasce aedis et conclavia. |
| namegomet ductaremnisi mi esset apud forum negotium. |
| Th. |
845 | Apageistum a me perductoremnil moror ductarier. |
155 | quidquidesterrabo potius quam perductet quispiam. |
| Si. |
| Aedisdico. Th. Ergo intro eo igitur sineperductore. Si. Ilicet. |
| Th. |
| Ibointro igitur. Tr. Mane sis videamnecanis-- Th. Agedum vide. |
| Tr. |
850 | Est!abicanis. est! abin dierecta? abin hinc in malam crucem? |
| atetiam restas? est! abi istinc. Si. Nilpericli estage <modo>. |
160 | tamplacidastquam feta. quam vis ire intro audacter licet. |
| eoego hinc ad forum.-- Th. Fecisti commodebene ambula. |
| Tranioagecanem istam a foribus <aliquis> abducat face |
855 | etsinon metuenda est. Tr. Quin tu illam aspiceut placide accubat; |
| nisimolestum vis videri te atque ignavom. Th. Iamut lubet. |
165 | sequerehac me igitur.-- Tr. Equidem haud usquam apedibus apscedam tuis.-- |
Atto 4Scena 3 | Th. |
| Periiherclequid opust verbis? ut verba audio |
| nonequidem in Aegyptum hinc modo vectus fui |
995 | sedetiam in terras solas orasque ultumas |
| sumcircumvectusita ubi nunc sim nescio. |
5 | verumiam scibonam eccum unde aedis filius |
| meusemit. quid agis tu? Simo A foro incedodomum. |
| Th. |
| Numquidprocessit ad forum hodie novi? |
| Si. |
1000 | Etiam. Th. Quidtandem? Si. Vidi efferri mortuom. Th. Hem. |
| Si. |
| [Novomunum: vidi mortuom efferri foras.] |
10 | modoeum vixisse aiebant. Th. Vae capiti tuo. |
| Si. |
| Quidtu otiosus res novas requiritas? |
| Th. |
| Quiahodie adveni peregre. Si. Promisi foras |
1005 | adcenam ne me te vocare censeas. |
| Th. |
| Haudpostulo edepol. Si. Verum crasnisi <quis>prius |
15 | vocaveritmevel apud te cenavero. |
| Th. |
| Neistuc quidem edepol postulo. nisi quid magis |
| esoccupatusoperam mihi da. Si. Maxime. |
| Th. |
1010 | Minasquadraginta accepistiquod sciam |
| aPhilolachete? Si. Numquam nummumquodsciam. |
20 | Th. |
| Quida Tranione servo? Si. Multo <hercle>id minus. |
| Th. |
| Quasarraboni tibi dedit? Si. Quid somnias? |
| Th. |
| Egone?at quidem tuqui istoc te speras modo |
1015 | potessedissimulando infectum hoc reddere. |
| Si. |
| Quidautem? Th. Quod me apsente hic tecum filius |
25 | negotigessit. Si. Mecum ut ille hic gesserit |
1020 | dumtu hinc abesnegoti? quidnam aut quo die? |
| Th. |
| Minastibi octoginta argenti debeo. |
| Si. |
| Nonmihi quidem hercle. verumsi debescedo. |
| fidesservanda estne ire infitias postules. |
30 | Th. |
| Profectonon negabo debereet dabo; |
1025 | tucave quadraginta accepisse hinc te neges. |
| Si. |
| Quaesoedepol huc me aspectaet responde mihi. |
32a 1026a | <quadragintaistas cur mih>i argenti minas |
32b 1026b | fil<iusut aisdebebat? Th. > Ego dicam tibi. |
32c 1026c | ta<lentisduobusTranio ut dixit> mihi |
32d 1026d | dete aedis <emit. Si. De me> ille aedisemerit? |
32e 1026e | ** * |
| Si. |
| Tevelle uxorem aiebat tuo nato dare |
| ideoaedificare hic velle aiebat in tuis. |
35 | Th. |
| Hicaedificare volui? Si. Sic dixit mihi. |
| Th. |
1030 | Eimihidisperii. vocis non habeo satis. |
| vicineperiiinterii. Si. Numquid Tranio |
| turbavit? Th. Immoexturbavit omnia. |
| deludificatustme hodie indignis modis. |
40 | Si. |
| Quidtu ais? Th. Haec res sic est ut narro tibi: |
1035 | deludificatustme hodie in perpetuom modum. |
| nuncte obsecrout me bene iuves operamque des. |
| Si. |
| Quidvis? Th. I mecum <hinc>obsecro<adte> una simul. |
| Si. |
| Fiat. Th. Servorumqueoperam et lora mihi cedo. |
45 | Si. |
| Sume. Th. Eademqueopera haec tibi narravero |
1040 | quismed exemplis hodie ludificatus est. |
Atto 5Scena 1 | Tranio |
| Quihomo timidus erit in rebus dubiisnauci non erit; |
| atqueequidem quid id esse dicam verbum naucinescio. |
| namerus me postquam rus misitfilium ut suom arcesserem |
1045 | abiiillac per angiportum ad hortum nostrum clanculum |
5 | ostiumquod in angiportu est hortipatefeci fores |
| eaqueeduxi omnem legionemet maris et feminas. |
| postquamex opsidione in tutum eduxi maniplares meos |
| capioconsiliumut senatum congerronum convocem. |
1050 | quoniamconvocaviatque illi me ex senatu segregant. |
10 | ubiego me video venire in meo foroquantum potest |
| facioidem quod plurimi aliiquibus res timida aut turbidast: |
| perguntturbare usqueut ne quid possit conquiescere. |
1055 | namscio equidem nullo pacto iam esse posse haec clam senem. |
| nonamicus alius quisquamst * |
15 | aut* |
| pro* |
1060 | illequi * ero simul. * |
| praeoccupaboatque anteveniam et foedus feriam. me moror. |
| sedquid hoc estquod foris concrepuit proxima vicinia? |
20 | erusmeus hic quidem est. gustare ego eius sermonem volo. |
| Theopropides |
| Ilicointra limen isti astateutcum extemplo vocem |
1065 | continuoexiliatis. manicas celeriter conectite. |
| egoillum ante aedis praestolabor ludificatorem meum |
| cuiusego hodie ludificabor coriumsi vivoprobe. |
25 | Tr. |
| Respalam est. nunc te videre meliust quid agasTranio. |
| Th. |
| Docteatque astu mihi captandumst cum illoubi huc advenerit. |
1070 | nonego illi extemplo hamum ostendamsensim mittam lineam. |
| dissimulabome horum quicquam scire. Tr. O mortalemmalum |
| alterhoc Athenis nemo doctior dici potest. |
30 | verbailli non magis dare hodie quisquam quam lapidi potest. |
| adgrediarhominemappellabo. Th. Nunc ego ille hucveniat velim. |
| Tr. |
1075 | Siquidempol me quaerisadsum praesens praesenti tibi. |
| Th. |
| EugeTranioquid agitur? Tr. Veniunt rurerustici. |
| Philolachesiam hic aderit. Th. Edepol mi opportuneadvenerit. |
35 | nostrumego hunc vicinum opinor esse hominem audacem et malum. |
| Tr. |
| Quidum? Th. Quianegat novisse vos. Tr. Negat? Th. Necvos sibi |
1080 | nummumumquam argenti dedisse. Tr. Abiludis mecredo haud negat. |
| Th. |
| Quidiam? Tr. Scioiocaris nunc tu. nam illequidem <edepol> haud negat. |
| Th. |
| Immoedepol negat profectoneque se hasce aedis Philolachi |
40 | vendidisse. Tr. Ehoan negavit sibi datum argentumobsecro? |
| Th. |
| Quinius iurandum pollicitust dare sesi vellemmihi |
1085 | nequese hasce aedis vendidisse neque sibi argentum datum [est]. |
| ** * |
| Th. |
| Dixiego istuc idem illi. Tr. Quidait? Th. Servos pollicitust dare |
45 | suosmihi omnes quaestioni. Tr. Nugas. numquamedepol dabit. |
| Th. |
| Datprofecto. Tr. Quin i cum illo in ius. sineinveniam. Th. Mane. |
1090 | experiarut opinor. certum est. Tr. <Immo>mihi hominem cedo. |
| velhominem iube aedis mancipio poscere. Th. Immohoc primum volo |
| quaestioniaccipere servos. Tr. Faciundum edepolcenseo. |
50 | Th. |
| Quidsi igitur ego accersam homines? Tr. Factumiam esse oportuit. |
| egointerim hanc aram occupabo. Th. Quidita? Tr. Nullam rem sapis. |
1095 | neenim illi huc confugere possintquaestioni quos dabit. |
| hicego tibi praesidebone interbitat quaestio. |
| Th. |
| Surge. Tr. Minime. Th. Neoccupassisobsecroaram. Tr. Cur? Th. Scies. |
55 | quiaenim id maxime volout illi istoc confugiant. sine: |
| tantoapud iudicem hunc argenti condemnabo facilius. |
| Tr. |
1100 | Quodagas id agas. quid tu porro serere vis negotium? |
| nescisquam metuculosa res sit ire ad iudicem? |
| Th. |
| Surgedumhuc igitur. consulere quiddam est quod tecum volo. |
60 | Tr. |
| Sictamen hinc consilium dedero. nimio plus sapio sedens. |
| tumconsilia firmiora sunt de divinis locis. |
| Th. |
1105 | Surgene nugare. aspicedum contra me. Tr. Aspexi. Th. Vides? |
| Tr. |
| Video.huc si quis intercedat tertiuspereat fame. |
| Th. |
| Quidum? Tr. Quianil <illi> quaesti sit. mali hercle ambo sumus. |
65 | Th. |
| Perii. Tr. Quidtibi est? Th. Dedisti verba. Tr. Quitandem? Th. Probe |
| medemunxti. Tr. Vide sissatine recte: nummucci fluont? |
| Th. |
1110 | Immoetiam cerebrum quoque omne e capite emunxti meo. |
| namomnia male facta vestra repperi radicitus |
| nonradicitus quidem hercleverum etiam exradicitus. |
70 | Tr. |
| Numquamedepol hodie <hincsi vivo> invitus desistam tibi. |
| Th. |
| Iamiubebo ignem et sarmentacarnifexcircumdari. |
| Tr. |
1115 | Nefaxisnam elixus esse quam assus soleo suavior. |
| Th. |
| Exemplaedepol faciam ego in te. Tr. Quia placeoexemplum expetis? |
| Th. |
| Loquere:quoius modi reliquiquom hinc abibamfilium? |
75 | Tr. |
| Cumpedibusmanibuscum digitisauribusoculislabris. |
| Th. |
| Aliudte rogo. Tr. Aliud ergo nunc tibirespondeo. |
1120 | sedeccum tui gnati sodalem video huc incedere |
| Callidamatem:illo praesente mecum agitosi quid voles. |
Atto 5Scena 2 | Callidamates |
| Vbisomno sepelivi omnem atque edormivi crapulam |
| Philolachesvenisse <dixit> mihi suom peregre huc patrem |
| quoquemodo hominem ad<venientem> servos ludificatus sit |
1125 | aitse metuere in conspe<ctum sui patris pr>ocedere. |
5 | nuncego de sodalitate solus sum orator datus |
| quia patre eius conciliarem pacem. atque eccum optime. |
| iubeote salvere et salvos cum advenisTheopropides |
| peregregaudeo. hic apud nos hodie cenessic face. |
| Th. |
1130 | Callidamatesdei te ament. de cena facio gratiam. |
10 | Call. |
| Quinvenis? Tr. Promitte: ego ibo pro tesitibi non libet. |
| Th. |
| Verberoetiam inrides? Tr. Quian me pro te ire adcenam autumo? |
| Th. |
| Nonenim ibis. ego ferare faxout meruistiin crucem. |
| Call. |
| Agemitte ista ac te ad me ad cenam dic venturum. Tr. Quidtaces? |
| Call. |
1135 | Sedtuistuc quid confugisti in aram? Tr. Inscitissimus |
15 | adveniensperterruit me. loquere nunc quid fecerim: |
| nuncutrisque disceptator eccum adestage disputa. |
| Th. |
| Filiumcorrupisse aio te meum. Tr. Ausculta modo. |
| fateorpotavisseamicam liberasse absente te |
1140 | faenoreargentum sumpsisse; id esse absumptum praedico. |
20 | numquidaliud fecit nisi quod [faciunt] summis gnati generibus? |
| Th. |
| Herclemihi tecum cavendum estnimis qui es orator catus. |
| Call. |
| Sineme dum istuc iudicare. surgeego isti adsedero. |
| Th. |
| Maximeaccipito hanc <tute> ad te litem. Tr. Enimistic captio est. |
1145 | facego ne metuam * ut tu meam timeas vicem. |
25 | Th. |
| Iamminoris <omnia alia fa>cioprae quam quibus modis |
| meludificatust. Tr. Bene hercle factumetfactum gaudeo: |
| sapereistac aetate oportetqui sunt capite candido. |
| Th. |
| Quidego nunc faciam? Tr. Si amicus Diphilo autPhilemoni es |
1150 | dicitoeisquo pacto tuos te servos ludificaverit: |
30 | optumasfrustrationes dederis in comoediis. |
| Call. |
| Taceparumpersine vicissim me loquiausculta. Th. Licet. |
| Call. |
| Omniumprimum sodalem me esse scis gnato tuo. |
1155 | isadiit menam eum prodire pudet in conspectum tuom |
| proptereaquia fecit quae te scire scit. nunc te obsecro |
35 | stultitiaeadulescentiaeque eius ignoscas: tuost; |
| scissolere illanc aetatem tali ludo ludere. |
| quidquidfecituna nobiscum fecit: nos deliquimus. |
1160 | faenussortem sumptumque omnemqui amica <empta> estomnia |
| nosdabimusnos conferemusnostro sumptunon tuo. |
40 | Th. |
| Nonpotuit venire orator magis ad me impetrabilis |
| quamtu; neque <iam> illi sum iratus neque quicquam suscenseo. |
| immome praesente amato bibitofacito quod lubet: |
1165 | sihoc pudetfecisse sumptumsupplici habeo satis. |
| Call. |
| Dispudet. Tr. <Post>istam veniam quid me fiet nunciam? |
45 | Th. |
| Verberibuscaedere multum pendens. Tr. Tamen etsipudet? |
| Th. |
| Interimamhercle ego <te>si vivo. Call. Facistam cunctam gratiam: |
| Tranioniamitte quaeso hanc noxiam causa mea. |
| Th. |
1170 | Aliudquidvis impetrari perferam a me facilius |
| quamut non ego istum pro suis factis pessumis pessum premam. |
50 | Call. |
| Mittequaeso. Th. Istumne <ut mittam>?viden ut astat furcifer? |
| Call. |
| Tranioquiescesi sapis. Th. Tu quiesce hanc remmodo |
| petere:ego illumut sit quietusverberibus subegero. |
| Tr. |
1175 | Nihilopust profecto. Call. Age iamsine te<hoc> exorarier. |
| Th. |
| Noloores. Call. Quaeso hercle. Th. Noloinquamores. Call. Nequiquam nevis. |
55 | hancmodo noxiam unamquaeso<missam> fac causa mea. |
| Tr. |
| Quidgravaris? quasi non cras iam commeream aliam noxiam: |
| ibiutrumqueet hoc et illudpoteris ulcisci probe. |
| Call. |
1180 | Sinete exorem. Th. Age abiabi impune. em huichabeto gratiam. |
| spectatoresfabula haec est actavos plausum date. |
home page
pagina iniziale
